81 widok optyczny przedstawiający pałac i rynek główny w Wiedniu (v...

Grafika ukazująca fragment dawnego Wiednia należy do grupy popularnych w XVIII wieku rycin o charakterystycznej, horyzontalnej dominancie kompozycyjnej, zwanych vue’optique – to znaczy – widok perspektywiczny. Określony sposób ich kompozycji, szeroki kąt ujęcia widoku, wyraźnie podkreślone motywy architektoniczne, częściowe podkolorowanie wybranych elementów, oraz umieszczany zazwyczaj ponad sceną tytuł pisany w lustrzanym odbiciu, składały się na obraz, którego obserwacja poprzez odpowiednie narzędzia optyczne tworzyła wrażenie przestrzennej głębi. Narzędziem, które współtworzyło z rycinami vue d’optique efekt widoków trójwymiarowych był tzw. zograskop. Składał się z umieszczonej na wysokości ok 45 cm., oprawionej w prostokątną ramę okrągłej soczewki, połączonej z ruchomą plakietą z lustrem. Obserwacja poprzez soczewkę odbicia leżącej przy zograskopie ryciny (w układzie do góry nogami) tworzyła złudzenie przestrzennego widoku ukazanego miejsca. Stąd też zapewne chętnie uwieczniano w widokach perspektywicznych słynne europejskie rezydencje, place lub ogrody. Prezentowana odbitka opisania jest pod sceną jako 81.e VUE D’OPTIQUE Representant / Le Palais et la Grande Place de Vienne (pałac i wielki plac w Wiedniu), pod którą nazwą kryje się prawdopodobnie wiedeński plac Hoher Markt, w którym przez stulecia funkcjonował jeden z ważniejszych targów stolicy Austrii. Na centralnej części placu widać fragment istniejącej do dziś grupy rzeźbiarskiej tzw. Fontanny małżeńskiej (Vermählungsbrunnen), projektu Johanna Emanuela Fischera von Erlach, która upamiętnia scenę zaślubin Marii i Józefa. Na rycinie, poza architekturą oraz wspomnianą rzeźbą, zwracają uwagę zajęci codziennymi sprawami mieszkańcy dawnego Wiednia – poza straganami, sprzedawcami i kupcami widzimy np. rozmawiających ze sobą ludzi, kręcące się pomiędzy nimi psy, a nawet niesioną przez dwóch służących lektykę. W zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie zachowało się 13 rycin w typie vue d’optique, co może wskazywać, że dawniej w Muzeum istniał przyrząd do ich oglądania (obecnie, Muzeum posiada zograskop zakupiony do zbiorów oraz wykonaną współcześnie replikę).

rycina, obraz trójwymiarowy, zograskop, widok perspektywiczny, vue d’optique, Wiedeń, Austria, Hoher Markt