Wazy na górnym tarasie w Sanssouci

Jest to chromolitografia ukazująca fragment górnego tarasu przy pałacu Oranżerii (Orangerie Schloss) wzniesionego w latach 1851-1864 (projektu Friedricha Augusta Stülera, 1800-1865 i Ludwiga Ferdinanda Hessego, 1795-1876 ) na zlecenie Fryderyka Wilhelma IV, w  zespole rezydencjonalno-parkowym królów pruskich Sanssouci w Poczdamie. W pierwszym planie widzimy rośliny w typie południowym, dalej, dekorujące taras dwie wazy na postumentach. W kolekcji grafiki Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie zachowało się sześć widoków Sanssouci ze zbioru, który oryginalnie, według edycji, liczył ich osiem (Zob. inne noty, np. Widok impluvium w Rajskim Ogrodzie w Sanssouci). Warto wspomnieć o samej technice wykonania grafiki, niezwykle popularnym w XIX wieku typie druku płaskiego – litografii. Jej kolorowa wersja to chromolitografia, o czym informuje nas przedrostek, od słowa chromatikos ( gr. – barwny). Proces drukowania wielobarwnych odbitek był skomplikowany, wieloetapowy, a w rezultacie należały one do stosunkowo kosztownych suwenirów. Nie wiemy, niestety, skąd ów zbiór chromolitografowanych widoków Sanssouci znalazł się w wilanowskiej kolekcji. Biorąc pod uwagę prawdopodobny rok wydania odbitek (1860), zbiór można wiązać z Augustem Potockimi oraz jego małżonką, Aleksandrą z Potockich, ówczesnymi właścicielami majątku. Wiadomo, że utrzymywali oni artystyczne kontakty z Prusami. Przykładem są poświadczone źródłowo (z lat 1843 oraz 1857-58) zamówienia dekoracji ceramicznych wykonanych w pracowniach Ernsta Marcha i Tobiasa Feilnera, zaopatrujących zlecenia królewskie w Prusach, m.in. w Sanssouci. W Wilanowie, do dzisiejszego dnia, zachowało się ponad 20 ceramicznych rzeźb i innych dekoracji ogrodowych, z których większość pochodzi z fabryki Ernsta Marcha w Charlottenburgu, a cztery z berlińskiej fabryki jego nauczyciela, Tobiasa Feilnera. (M. Zając, Rzeźby ogrodowe z fabryk Feilnera i Marcha w kolekcji Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie – przyczynek do opracowania, Studia Wilanowskie, t. XXVI). Być może, widoczne na scenie, dekorujące ogród wazy, są dziełem jednego ze wspomnianych warsztatów, których prace odnajdujemy na innych grafikach z tego samego zespołu (we wspomnianym już widoku Impluvium, ale także na bramie triumfalnej prowadzącej do Weinzerberg).

Orangerie Schloss, Friedrich August Stüler, Ludwig Ferdinand Hesse, Fryderyk Wilhelm IV, Ernst March, Charlottenburg, Tobias Feilner, Berlin, Poczdam