Głowa Fauna

Prezentowany obiekt to owalny, wypukły wycisk gemmy na wklęsłym tle. Przedstawia lewy profil głowy młodego, uśmiechniętego Fauna w wieńcu z winorośli. Widoczny jest fragment ubrania. Za przedstawieniem ledwo zaznaczona sygnatura rytownika gemmy "ΚΛΕΑΜΟΝ ΕΠΟΙΕΙ" (CLEAMON WYKONAŁ?). Faun (Faunus) to staroitalski bóg płodności, bóg lasów górskich, opiekun pasterzy, darzący płodnością ich stada, nauczyciel uprawy roli. Często występujący w otoczeniu innych bóstw leśnych, utożsamiany z greckim Panem. Często przedstawiany z kozimi różkami i kopytkami. Wycisk jest identyczny jak opisany w „Dactyliothecae universalis” Philippa Daniela Lipperta.

Kolekcja gliptyczna wilanowskiego zbioru to fascynujący zapis historii sztuki antycznej. Pierwotnie należąca do Stanisława Kostki Potockiego, to prawdziwy skarb muzealny. Zawiera 239 wycisków, z których niestety 6 zaginęło, podzielonych na dwie medalierki oznaczone numerami inwentarza Wil.3083/1 i Wil.3083/2, każda z osiemnastoma szufladkami.

Repertuar odcisków jest niezwykle zróżnicowany, obejmując portrety, popiersia historyczne, postacie mitologiczne, sceny historyczne i mitologiczne, rzeźby, zwierzęta, wazy oraz maski. Odciski wykonane z czerwonej masy sugerują różnorodne pochodzenie.

Najciekawszym okresem w historii kolekcji jest rok 1785, gdy hrabia Potocki podróżował do Włoch w towarzystwie księżnej Izabelli Lubomirskiej. Zgromadził około dwudziestu gemm antycznych, a niektóre z nich pochodziły nawet z własnych wykopalisk. Kolejne podróże dodatkowo wzbogaciły zbiory.

Kolekcja pełni również rolę biblioteczki na temat gliptyki, co umożliwiło Potockiemu profesjonalne podejście do zbiorów. Z czasem trafiła do pałacu w Wilanowie, gdzie stała się częścią ekspozycji muzealnej.

W kolekcji wyróżniamy trzy grupy obiektów: odciski gemm antycznych, ich kopie oraz kamienie wykonane na wzór starożytnych. Sygnatury mistrzów greckich dodają kolekcji wyjątkowego charakteru.

Gliptyka, czyli sztuka rzeźbienia w kamieniu, posiada bogatą historię. Daktylioteki z odciskami gemm stały się popularne w XVIII wieku, pełniąc rolę dydaktyczną i edukacyjną. Wartość kolekcji tkwi nie tylko w artystycznej doskonałości gemm, ale także w ich wartości dokumentacyjnej, umożliwiając zgłębianie tajników sztuki starożytnej.

Oryginalną gemmę z daktylioteki  Lippert’a znajdziesz tutaj: Faun

Ilustracje pochodzą ze zbiorów Rijksmuseum Amsterdam;

Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej)