Wjazd triumfalny

Prezentowany obiekt to wycisk elipsoidalny, wypukły, na płaskim tle.

Przedstawiona na nim została scena figuralna triumfalnego wjazdu imperatora. Pochód prowadzony jest przez putto trzymające w jednej ręce paterę, a w drugiej róg, w którym płonie święty ogień. Za nim idzie związany i zgięty w pół jeniec (według Lipperta Myrthus) koło którego widoczna jest głowa mężczyzny niosącego zwycięski wieniec. Za jeńcem idzie poganiający go gałązką mężczyzna. Dalej kroczy mężczyzna niosący sztandar tzw. Tropajon - starożytny symbol zwycięstwa militarnego.  Za grupą pieszych podąża imperator na koniu. Władca ubrany jest w zbroję rzymską i wieniec laurowy na głowie. Obok niego także na koniu jedzie zapewne dowódca wojskowy, ubrany w płaszcz, zbroję rzymską i hełm. Prawdopodobnie jest to triumfalny wjazd cesarza Augusta. Gemma taka sama jak Wil.3083/2-V/1-28. Analogiczny wycisk opisany jest również w „Dactyliothecae universalis” Philippa Daniela Lipperta.

Gliptyczna kolekcja wilanowskiego zbioru, pierwotnie własność Stanisława Kostki Potockiego, licząca 239 wycisków, podzielona jest na dwie części, oznaczone numerami Wil.3083/1 i Wil.3083/2. Repertuar zawiera różnorodne odciski, w tym portrety, popiersia historyczne, postacie mitologiczne, sceny historyczne i mitologiczne, rzeźby, zwierzęta, wazy oraz maski. Składają się głównie z czerwonej masy, być może laki lub mastyksu, sugerując ich zróżnicowane pochodzenie.

W 1785 roku hrabia Potocki podróżował do Włoch, gdzie zgromadził około dwudziestu gemm antycznych, niektóre z własnych wykopalisk. Kolekcję później wzbogaciły podróże do Londynu, Paryża i Warszawy. Zbiory, przechowywane początkowo w pałacu Potockich w Warszawie, zostały przeniesione do pałacu w Wilanowie, gdzie stały się częścią ekspozycji muzealnej.

Trzy grupy obiektów w kolekcji to odciski gemm antycznych, ich kopie oraz kamienie naśladujące starożytne wzory. Sygnatury mistrzów greckich, takich jak Solon, Sostratos czy Aulus, nadają jej wyjątkowy charakter. Gliptyka, czyli sztuka rzeźbienia w kamieniu, posiada bogatą historię i była używana jako narzędzie dydaktyczne, jak również źródło inspiracji dla artystów.

Kolekcja Potockiego ma wartość zarówno artystyczną, jak i dokumentacyjną, umożliwiając zgłębianie tajników sztuki starożytnej i podziwianie portretów władców, herosów i scen historycznych. To fascynujące okno do przeszłości, stanowiące zarazem piękny zbiór i inspirujące źródło poznania dziejów.

Oryginalną gemmę z daktylioteki  Lippert’a znajdziesz tutaj: Wjazd triumfalny, gemma 2

Ilustracje pochodzą z “Recueil de pierres gravées du Cabinet du Roi” [graphic], 1750 oraz “Admiranda Romanarum antiquitatum ac veteris sculpturae vestigia: anaglyphico opere elaborata ex marmoreis exemplaribus quae Romae adhuc extant in Capitolio, aedibus hortisque virorum principum ad antiquam elegantiam” 1693 i “Traité des pierres gravées”, Mariette, Pierre Jean, Soubeyran, Pierre, Bouchardon, Edme, tom.2, 1750

Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej)