Portret dziewczynki

W malarstwie czasów nowożytnych pojawiły się portrety dzieci jako samodzielne tematy malarskie. Uwieczniały młodych przedstawicieli różnych stanów i grup społecznych, od rodów arystokratycznych, poprzez szlachtę, aż po zamożne mieszczaństwo. Często miały charakter reprezentacyjny. W takich przypadkach nie troszczono się o naturalność ujęcia. Małe dzieci ukazywano zastygłe w sztywnych pozach, podkreślonych przez kosztowne stroje o modnym kroju. Kostium dorosłej osoby, dostosowany tylko rozmiarem dla malucha, przydawał dziecku powagi i dostojeństwa, krępując jednocześnie swobodę ruchu. Duża część dziecięcych portretów to wizerunki o charakterze epitafijnym. Zamawiano przedstawienia zmarłych, by zachować pamięć o nich. Portret dziewczynki, wyglądającej na cztery–pięć lat, namalowany żywą barwą na ciemnym tle, zawiera w górnym rogu napis określający jej wiek na niespełna dwa lata. Tak więc płótno jest świadectwem pamięci rodziny o dziecku, które zmarło. Suknia typu letnik i efektowny czepek, w które dziewczynka jest ubrana, może symbolizować żal rodziców, że nigdy jako dorosła panna nie będzie się cieszyć eleganckim strojem. Dziewczynka w obu dłoniach trzyma kwiatki różnych gatunków. Niejasne jest ich znaczenie. Ścięte kwiaty mogą symbolizować przedwczesną śmieć. Mogą być aluzją do jej imienia – Róża, Rozalia, Florentyna, znanego tylko najbliższym.

Magdalena Norkowska