Jan III Sobieski (1629-1696) - portret w skórze lamparciej

Portret Jana Sobieskiego (1629-1696), w 1674 r. koronowanego na króla Polski jako Jan III, w lamparciej skórze, należy, jak zauważyła Dominika Walawender-Musz, do dość rzadkiego pod względem ikonograficznym ujęcia polskiego monarchy: odzianego w opończę, uszytą z kosztownej skóry lamparta (będącej atrybutem bohaterskiego wodza), podbitej mięsistą tkaniną, spiętą drogocenną zaponą. Jan III został na niniejszym portrecie ukazany w popiersiu, zwróconym lekko w lewo (głowa w ujęciu 3/4 w prawo), w zbroi karacenowej.

Do karaceny zostały przytroczone skórzane paski, tak zwane pteryges, zdobione naprzemiennie lwimi maskami i głowami polskich orłów heraldycznych. Pierś króla przecina diagonalnie błękitna wstęga, która przypomina o wysokich odznaczeniach portretowanego, nadanych mu w 1676 r.: Orderze Świętego Ducha i Orderze Świętego Michała, od 1661 r. uznawanych za połączone ze sobą. Autorstwo portretu, łączone dawniej - nie bez wątpliwości - z Janem Triciusem (?-1692), obecnie jest przypisywane nieznanemu malarzowi z kręgu dworu królewskiego. Więcej na temat portretu zob. artykuły udostępnione online: D. Walawender-Musz, Portret króla Jana III w lamparciej skórze, https://www.wilanow-palac.pl/portret_krola_jana_iii_w_lamparciej_skorze_1.html (dostęp: 12.08.2020); K. Sarnowska-Jackowska, Nieznany portret króla Jana III Sobieskiego. Przyczynek do ikonografii królewskiej, https://www.wilanow-palac.pl/nieznany_portret_krola_jana_iii_sobieskiego_przyczynek_do_ikonografii_krolewskiej.html (dostęp: 12.08.2020). Obraz znajduje się w zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie od 2010 r. (zakup).

Jan Sobieski (1629-1696), król Polski Jan III (od 1674); skóra lamparcia; opończa; zbroja karacenowa; karacena; pteryges; Order Świętego Ducha; Order Świętego Michała; Jan Tricius (?-1692).

Agnieszka Woźniak-Wieczorek