Bonaparte Charlotta (ur.1796) - portret

Dziewiętnastowieczna elegantka uwieczniona na tym obrazie ubrana jest w suknię w czerwone grochy z dużą koronkową bertą, zarzuconą fantazyjnie na ramiona i związaną różową kokardą. W uczesanych wysoko włosach także wpięta kokarda. Uszy zdobią perłowe gruszki. W rękach kobieta trzyma szkicownik i ołówek. Kolorystyka tego portretu wzmocniona została kontrastowym zielonym tłem z deseniem. Wygląd przedmiotów oddany został wiernie, całość świadczy o dobrym warsztacie i wrażliwości malarza.

Niestety, nie udało się określić nazwiska malarza, który uwiecznił dla potomnych wygląd bratanicy Napoleona I, cesarza Francuzów. Charlotta Napoleona Bonaparte (1802-1839) była córką ks. Józefa, (starszego brata Napoleona I), tytularnego hrabiego de Survilliers. Jej matką byłą Maria Julia Clara, siostra szwedzkiej królowej Dezyderii, niegdysiejszej narzeczonej Napoleona. Sama Charlotta również nosiła wiele tytułów; była członkinią dysnastii cesarskiej – a więc „Jej Cesarską Wysokością” od 1804 roku oraz Infantką Hiszpanii (1808–1813). Wyszła za mąż 23 VII 1826 r. w Brukseli za swego krewniaka ks. Napoleona Ludwika Bonapartego (1804–1831), syna Ludwika. Małżeństwo nie doczekało się dzieci. Słynęła z talentu w zakresie sztuk pięknych - malowała akwarelą, rytowała. W BN w Bernie zachowała się teka z litografiami, do których przyłożyła rękę. W 1831 r. została wdową.

Przypuszcza się, że z tą włosko-francuską atystokratką, prowadzącą w Rzymie słynny salon literacki, łączył tajemny, choć żarliwy związek z Juliuszem Słowackim. Biograf poety, Jan Zieliński, podaje, że Słowacki poznał ją we Florencji jako wdowę i prawdopodobnie był ojcem jej dziecka, przy którego urodzeniu zmarła. Sam poeta zachowywał tu pełną dyskrecję, jednak ślady romansu zachowały się m.in. w listach do matki. „Nie wiem prawdziwie, czemu mi ten świat błyszczący i pusty natrąca się" – pisał 24 IX 1837 r. z Florencji – „gadają o mnie i chciałaby mnie poznać między innymi księżna Survilliers [Charlotta]''.

G. Leopardi napisał w jej sztambuchu, iż została „stworzona, by czarować umysły i serca”, wielu też straciło dla niej głowę.

Zachowały się także inne wizerunki Charlotty, m.in. w zbiorach Atheneum w Filadelfii (Lawrence Charles II, ok. 1824); podwójny portret Charlotty i jej siostry Zenaidy (J.-L. David, 1821 ) czy autoportret w Musee Napoleonico w Rzymie (1834).