Jeździec polski ze skrzydłem - "Husarz"

Stefano della Bella to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli grafiki włoskiej XVII wieku. Jego twórczość przypada na czas dominacji akwaforty wśród malarzy grafików. Do posługujących się tą techniką należeli: Guido Reni, Simone Cantarini, Antonio Tempesta, Salvator Rosa, Pietro Testa, Giovanni Benedetto Castiglione. Dotychczasowy ośrodek artystyczny, jakim był Rzym, ustąpił miejsca indywidualnym pracowniom artystów grafików. W okresie działalności Stefano della Belli Rzym stracił swoją dotychczasową rolę głównego ośrodka artystycznego na rzecz indywidualnych pracowni mistrzów dłuta, które były zakładane w innych miastach włoskich.

Della Bella to rysownik i rytownik związany z dworskim mecenatem wielkich książąt Toskanii, a także kardynałów Richelieu i Mazarina. Jego prace obejmują szeroką tematykę, w obrębie której można wymienić: serie ornamentalne, wzorniki, pejzaże, serię jeźdźców.

Dzieła della Belli stanowią dokument mody polskiej obowiązującej w XVII wieku. Wraz z nastaniem panowania Stefana Batorego dotarły do kraju silne wpływy Orientu, widoczne również w dziełach artysty.

Dzięki omawianej akwaforcie możemy poznać uzbrojenie i ubiór husarii – formacji wojskowej, która w pełni ukształtowała się za czasów Stefana Batorego. Jej geneza sięga XV-wiecznych Węgier. W skład ubioru przedstawiciela jazdy wchodziły: czapka z rondem lub kapelusz podobny do cylindra, dołman z pętlicami, mente, obcisłe spodnie i półbuty z ostrogami. Wojownik posługiwał się lekką kopią, pustą w środku, długości 5 m, pozwalającą unicestwić przeciwnika z daleka, do walki z bliska używano szabli, koncerzy, nadziaków, pistoletów. Nie noszono zbroi; obronie służyła drewniana tarcza. Charakterystycznym elementem są skrzydła, pełniące funkcję raczej psychologiczną niż funkcjonalną. Wykonywano je z piór drapieżnych ptaków, jastrzębi, orłów, ale stosowano także farbowane pióra łabędzi czy gęsi.

Badacz Mieczysław Paszkiewicz zidentyfikował wojownika na koniu jako kapitana Szczodrowskiego herbu Pierzchała.

Klara Sadkowska