Figurka zoomorficzna calao

Figurka przedstawia calao, dzioborożca (Bucerotidae). Na kontynencie afrykańskim wyróżniono 24 gatunki tego ptaka. Część z nich bytuje na otwartej przestrzeni, w sawannach i buszach, pozostałe preferują gęste lasy.

Dzioborożce charakteryzują się ciężkimi dziobami przydatnymi w walce, polowaniu, przy czyszczeniu piór i budowie gniazd, ale nazwę zawdzięczają specyficznym naroślom. W niecodzienny sposób się posilają – mają zbyt krótkie języki, żeby obracać pokarm trzymany w dziobie dlatego każdy kęs wrzucają do przełyku poprzez gwałtowne odchylenie głowy. Ten ruch wymuszony sposobem pożywiania się sprawia, że ptak często jest widziany z dziobem skierowanym pionowo w górę, co przez wiele ludów afrykańskich interpretowane jest jako znak stałego kontaktu i komunikacji z Istotą Najwyższą zamieszkującą niebo. Z tego powodu dzioborożce zawsze były szanowane i cenione.

W Afryce Zachodniej jednak większą wagę przykłada się do poświęcenia, z jakim samiec i samica calao wysiadują jaja i opiekują się pisklętami. Dzioborożce budują gniazda, których samica nie opuszcza nie tylko podczas wysiadywania jaj, ale jeszcze długo po wykluciu się młodych. Pozwala się zamurować samcowi w gnieździe. Znajduje się w nim tylko maleńki otwór, przez który samiec dostarcza jej pożywienie. Stała obecność samicy w gnieździe jest najlepszą obroną przed drapieżnikami. Ciężar wykarmienia całej rodziny spada jednak na samca. Jest to tak wyczerpujące, że często umiera z wycieńczenia.

To poświęcenie zarówno ze strony samicy, jak i samca dzioborożca jest ogólnie podziwiane w zachodniej Afryce i dla wielu ludów tej części Czarnego Lądu calao jest symbolem idealnego rodzica.

Ewa Prądzyńska