Wdowi grosz

W Świątyni Salomona w Jerozolimie, obserwując składających datki do świątynnej skarbony, Jezus zwrócił uwagę apostołów na ubogą wdowę, która ofiarowała zaledwie jeden grosz. Uświadomił im jednak, że to ona „wrzuciła najwięcej ze wszystkich, którzy kładli do skarbony. Wszyscy bowiem wrzucali z tego, co im zbywało; ona zaś ze swego niedostatku wrzuciła wszystko, co miała na swe utrzymanie” (Mk 12, 43–44).

Prezentowany obraz Wdowi grosz ukazuje Jezusa, który zwraca się do idących za nim uczniów, wskazując stojącą pośrodku świątyni skrzynię, przy której skromnie odziana kobieta sięga do sakiewki po monety. Podobny gest sięgania do sakiewki wykonuje ukazany na pierwszym planie mężczyzna we wspaniałych, obszytych złotem szatach. Zestawienie obu postaci podkreśla znaczenie słów Jezusa, zwracającego uwagę na sens prawdziwej ofiary.

Scena umieszczona została w monumentalnym wnętrzu budowli sakralnej, będącej wyobrażeniem Świątyni Jerozolimskiej. Nieznany malarz wykazał się bardzo dobrą znajomością architektury antycznej, a także zasad perspektywy zbieżnej tworzącej iluzję przestrzeni. Naukowe podstawy wykreślania tego typu perspektywy opracowane zostały w XV wieku przez florenckiego architekta Filippa Brunelleschiego (1377–1446). W drugiej połowie XVI i na początku XVII wieku w północnej Europie zyskały popularność kompozycje ze scenami figuralnymi umieszczonymi w imaginacyjnych wnętrzach, komponowanych zgodnie z zasadami perspektywy linearnej, z przesuniętym w stosunku do osi punktem zbiegu, tak jak w obrazie Wdowi grosz. Do ich rozpowszechnienia przyczyniły się wzorniki architektoniczne niderlandzkiego architekta i malarza Hansa Vredemana de Vriesa (1527–1609).

Monika Frankowska-Makała