To mogło zdarzyć się także i teraz

Ilustracja do scen przekupywania chlebem głodnej ludności żydowskiej z getta warszawskiego do dobrowolnego wsiadania do wagonów kolejowych jadących do Treblinki. Wydarzenia te relacjonował Marek Edelman w rozmowie z Hanną Krall, opublikowanej przez autorkę w książce „Zdążyć przed Panem Bogiem” (Wrocław 1977). Brak żywności był w getcie tak powszechny, że jego mieszkańcy nie chcieli wierzyć w ostrzeżenia, że rozdawanie chleba to tylko sposób na nakłonienie ich do wejścia do transportów zagładowych. „Słuchaj, moje dziecko. Czy ty wiesz, czym był wtedy chleb w getcie? Bo jak nie wiesz, to nigdy nie zrozumiesz, dlaczego tysiące ludzi mogło dobrowolnie przyjść i z chlebem jechać do Treblinki. Nikt przecież tego dotąd nie rozumiał. Tutaj rozdawali, w tym miejscu. Podłużne, rumiane bochenki sitka. I wiesz co? I ludzie szli, porządnie, czwórkami, po ten chleb, a potem do wagonu. Chętnych było tylu, że musieli w kolejce stać, dwa transporty dziennie już trzeba było odprawiać do Treblinki – i jeszcze nie mogły pomieścić wszystkich, którzy się zgłaszali. […] „Oszaleliście?” – mówili, kiedy próbowaliśmy ich przekonać, że to nie do pracy ich wiozą. „Posłano by nas na śmierć z chlebem? Tyle chleba by zmarnowali?!”.

MBK