Wiosna

Henryk Siemiradzki otrzymał staranne wykształcenie w akademii petersburskiej. Po jej ukończeniu wyjechał via Kraków do Monachium. W 1872 roku podróżował po Włoszech, dotarł do Rzymu, gdzie osiadł na wiele lat. Tworzył wypełnione dużą liczbą postaci i akcesoriów sceny historyczne inspirowane antykiem, np. Pochodnie Nerona, Taniec wśród mieczy, Dirce chrześcijańska i liczne rzymskie sielanki. Siemiradzkiego interesowało także monumentalne malarstwo dekoracyjne, czego wyrazem są plafony projektowane do wnętrz pałacowych, odwołujące się do barokowej tradycji iluzjonistycznej. Dzieła te artysta wykonywał na płótnie, które następnie montowano we wnętrzach rezydencji.

 W 1889 roku Henryk Siemiradzki – jako drugi, obok Jana Matejki, Polak – został członkiem paryskiej akademii. W Petersburgu zorganizowano wystawę jego prac z zakupioną przez cara Aleksandra III kompozycją Fryne w Eleusis na czele. Pracował wówczas w Rzymie nad dwoma plafonami do petersburskiej willi wpływowego przemysłowca Jurija Stefanowicza Nieczajewa-Malcewa, do której wcześniej wykonał plafon Jutrzenka (Aurora). W 1889 roku powstał plafon Andromeda, w 1890 roku zaś Wiosna (Flora).

 Trudno dziś przesądzić, czy bohaterka szczecińskiego szkicu – naga kobieta zrywająca kajdany to oswobodzona przez Perseusza etiopska księżniczka Andromeda, czy też rzymska bogini kwiatów Flora, której rozerwane okowy symbolizują wiosenne topnienie lodów. Na korzyść Wiosny przemawiają umieszczone w dolnej partii malowidła jaskółki oraz przede wszystkim towarzyszący kobiecie mężczyzna z owadzimi skrzydłami, kojarzący się z bogiem wiatru Zefirem. Z prawej strony w górnej partii znajduje się zaprzężony w łabędzie rydwan Faetona – syna Heliosa. Bogactwo literackich inspiracji (Owidiusz, Albertrandi), swoboda w łączeniu wątków mitologicznych, brak jednoznaczności ikonograficznej, wreszcie licentia poetica Siemiradzkiego sprawiają, że dyskusja wokół szczecińskiej pracy pozostaje otwarta.

Dariusz Kacprzak