Aviva Blum. Pamięć i zapominanie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Przebieg drogi twórczej Avivy (Wiktorii, Wiesi) Blum-Wachs (ur. 1932, w Warszawie) jest nierozerwalnie związany z jej życiorysem. Na to, że zdecydowała się zostać artystką i co tworzyła, miały wpływ trzy najważniejsze obszary jej życia: przeżycia czasu wojny i Zagłady, postać jej matki Luby Blum-Bielickiej i związek emocjonalny artystki z nią oraz wyjazd do Izraela.
Trauma wojny i Zagłady była udziałem artystki, mimo, że udało się jej przeżyć. Po zamordowaniu ojca, Aviva wraz z bratem była zmuszona do ukrywania się, najpierw na terenie getta warszawskiego, potem również, po przeszmuglowaniu przez matkę poza jego mury. Po wojnie doświadczyła zaś antysemityzmu. Z tego powodu w artystce nawarstwiało się pragnienie wyjazdu z Polski. Ponieważ większość jej znajomych i przyjaciół wyjechała do Izraela, stał się on dla niej oczywistym kierunkiem emigracji. Niechętna, ale udzielona ostatecznie zgoda matki umożliwiła 17-letniej Wiktorii wyjazd z Polski. Przyjazd do Izraela oznaczał dla niej nie tylko całkowicie nowe, samodzielne życie, ale także nową tożsamość –  zmieniła imię na Aviva – łatwiejsze do wymówienia dla osób posługujących się językiem hebrajskim. Matka artystki, pielęgniarka, wybitna postać niezwykle zaangażowana w działalność na rzecz społeczności żydowskiej, została w Polsce [zobacz: Luba Blum-Bielicka]. „Myśmy nie mieli mamy w dzieciństwie, ona zawsze była zajęta innymi ludźmi, innymi dziećmi […]” – powiedziała artystka w wywiadzie ["Maluję, żeby zapomnieć". Wywiad z Avivą Blum-Wachs -– Muzeum Getta Warszawskiego (1943.pl), dostęp: 30.07.2024], za chwilę dodając ze wzruszeniem: „Ja bardzo kochałam moja mamę”. Ostatni raz spotkała się z matką w 1973 r. – Luba Blum-Bielicka umożliwiła wystawę prac swojej córki w budynku Bundu w Nowym Jorku. W tym samym roku zmarła na raka.
Aviva chciała tworzyć. Możliwość rozwoju w tym kierunku dał jej dopiero kibuc, w którym zamieszkała w Izraelu. Dzięki temu wsparciu mogła rozpocząć w 1957 roku r. naukę rysunku, potem malarstwa w Tel Awiwie, a następnie, w połowie. lat 60. XX w. – grafiki w słynnej Akademii Bezalel w Jerozolimie.
Artystka w swojej twórczości przepracowywała własne przeżycia. Jej doświadczenia i tęsknoty są najbardziej widoczne w grafikach. W nich wracała do polskiego pejzażu i symbolicznych elementów związanych z doświadczeniami dzieciństwa i czasu ukrywania (jak motyw sznura, z którego wtedy plotła koszyki). W rysunkach i pracach malarskich najczęściej opowiadała swoje refleksje dotyczące przyrody i krajobrazów Jerozolimy. Początkowo malowała wyłącznie farbami wodnymi na papierze. Po wyprowadzce z kibucu w 1972 roku r. i poślubieniu drugiego męża w 1980 roku r. stabilizacja finansowa i możliwość posiadania pracowni pozwoliły jej na malowanie obrazów. | | Małgorzata Bogdańska-Krzyżanek