Fotografia Krystyny (Fanny) Kurc z córką Haliny Wajcman
1943-06-21
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Zamek i Raja Kurcowie byli zamożni, toteż udało im się wiosną 1942 zorganizować wyprowadzenie ich czteroletniej córki Fanny z getta warszawskiego. Początkowo ukrywała ją nieznana z nazwiska kobieta, przez kilka tygodni (chodziła do pracy, dziecko pozostawało samo, w zaciemnionym pomieszczeniu), w lipcu przyjęli je Antoni i Zofia Wajcmanowie. Dziewczynkę nazywano już wówczas Krystyną, Krysią.
Zamek Kurc pracował poza gettem, miał przepustkę, i czasami, najpewniej dzięki łapówkom, udawało mu się odwiedzać Fanny-Krystynę. Ich ostatnie spotkanie, jak wspominała Christine Tibika (Fanny Kurc) w relacji złożonej w Muzeum POLIN 7 lipca 2019 r., odbyło się już po śmierci matki: ojciec wyznał, że pod jego nieobecność trafiła podczas akcji likwidacyjnej na Umschlagplatz, zapowiedział córce, że będzie starał się uciec. Wkrótce potem zginął.
W opiece nad dziewczynką i w jej ukrywaniu wspierały Wajcmanów ich dorosłe dzieci: Jadwiga, Stefan, Halina oraz Cecylia, razem z rodzinami.
Antoni i Zofia Wajcmanowie mieszkali na Grochowie – w październiku 1939 przydzielono im tam mieszkanie, przy ul. Grochowskiej 158. Tam początkowo przechowywana była Krystyna, później jednak, wskutek donosu złożonego przez sąsiada, lekarza mieszkającego w głównym domu na pierwszym piętrze (Wajcmanowie zamieszkawali przybudówkę), dziecko musiało zostać przeniesione. Najpierw przebywało u Haliny Wajcman, a później u Cecylii i jej męża Lucjana Janiszewskiego, jak wynika ze wspomnień Krystyny - zaangażowanych w działalność podziemia. Przeprowadzili się, głównie ze względu na dziecko, do Rembertowa, w którym nikt ich nie znał (Lucjan zaczął pracować jako fryzjer). Rozpuszczali plotkę, że Krystyna jest nieślubnym dzieckiem Jadwigi Wajcman.
Pod koniec okupacji Krystyna powróciła do Wajcmanów na Grochów, skąd po wojnie odebrał ją kuzyn ojca, który następnie ją zaadoptował.
Aż do swojego wyjazdu z Polski w 1969 r. Krystyna Kurc (w latach 60. nosząca nazwisko Niedziółka) utrzymywała bardzo bliskie kontakty z rodziną Wajcmanów. Po raz ostatni widzieli się na przełomie lat 70. i 80. XX w., podczas jej wizyty w Polsce. Tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata otrzymali w 1979 r. Antoni i Zofia Wajcmanowie oraz Lucjan i Cecylia Janiszewscy.
Zob. także kolekcję ,,Pamiątki Krystyny Tibiki z d. Kurc: zdjęcia rodzinne i marcowe''.
Przemysław Kaniecki
Znaleziono 5 obiektów
1810
Muzeum Narodowe w Lublinie
około 1600 — 1618
Muzeum Narodowe w Szczecinie
XVIII wiek
Muzeum – Zamek w Łańcucie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Zamkowe w Malborku
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna