Fotografia Krystyny (Fanny) Kurc z Jadwigą Wajcman i jej siostrzenicą

Fotografia pochodzi z okresu pobytu Krystyny (Fanny) Kurc na Grochowie. Przed werandą stoi Jadwiga Wajcman ze swoją siostrzenicą (córką Haliny Wajcman), niższą, i Krystyną, z kokardą na głowie; częściowo widoczny Stefan Wajcman. Nie wiemy, kto wykonał fotografię, może ojciec Jadwigi i Stefana, Antoni Wajcman?

Główną motywację pomocy dziecku, oprócz poglądów demokratycznych Antoniego Wajcmana (ur. 1885, od 1905 r. był członkiem PPS, skądinąd zesłańcem politycznym na Syberię), stanowiło wyrażane przez niego przekonanie, jak wspominała w relacji historii mówionej Krystyna Tibika (Fanny Kurc), że dzięki ratowaniu przez rodzinę tylu istnień, ile to możliwe, ocaleje ich aresztowana córka – Zofia Wajcman. Krystyna Tibika zapamiętała, że Antoni codziennie wychodził przed furkę i czekał na jej powrót. Zofia Wajcman przebywała najpierw na Pawiaku, później w obozach koncentracyjnych, w tym w Ravensbrück. Przeżyła.

Z powojennej relacji Wajcmana (Archiwum ŻIH, sygn. 301/472; z 1 czerwca 1945) wynika, że Krystyna początkowo ukrywana była za pieniądze – przez pierwszych sześć miesięcy (Wajcman otrzymywał 1200 zł miesięcznie), do czasu śmierci rodziców. Z relacji tej wynika również, że Wajcmanowie pomagali ośmiu osobom, m.in. Józefowi Kellerowi, którego Antoni znał sprzed wojny ze środowisk PPS-u (to właśnie dzięki Kellerowi trafiła do nich później Fanny Kurc).

Przemysław Kaniecki