Prace do noweli komiksowej Moniki Powalisz i Olgi Wróbel ,,Przemiana'' Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

„Przemiana” to jedna z nowel składających się na album komiksowy „Złote pszczoły. Żydzi międzywojennej Warszawy”, który powstał według scenariuszy Moniki Powalisz, z rysunkami sześciu artystek (wyd. Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie, 2011). Jest dwunastoplanszową adaptacją fragmentów wspomnień Abrahama Rotfarba (1921–2010?), przesłanych na konkurs Żydowskiego Instytutu Naukowego JIWO w Wilnie pod koniec lat 30. Pamiętnik Abrahama Rotfarba razem z innymi zachowanymi materiałami archiwalnymi został opublikowany w tomie „Ostatnie pokolenie. Autobiografie polskiej młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego ze zbiorów YIVO Institute for Jewish Research w Nowym Jorku” (oprac. Alina Cała, 2003).
Abraham pochodził z ubogiej rodziny zamieszkałej na warszawskich Nalewkach. Od trzeciego roku życia uczył się w chederach (żydowskich szkołach powszechnych dla chłopców), później w polskich szkołach powszechnych. W swoich wspomnieniach mówi o głębokim utożsamianiu się z polską kulturą, ale jednocześnie wskazuje na doświadczenie odrzucenia przez Polaków ze względu na pochodzenie. Komiks ujmuje jego wykluczenie za pomocą metaforycznej przemiany: chłopiec staje się psem. Inspiracją była metafora obecna w prototypowej autobiografii.
Olga Wróbel stworzyła warstwę graficzną swojej noweli za pomocą akwareli i na papierze akwarelowym (tak jak m.in. w autorskim komiksie „Ciemna strona księżyca”, 2012). W kolekcji Muzeum POLIN znajdują się, obok plansz „Przemiany”, również karty z tekstem narracyjnym oraz pierwotna wersja (zmieniona w druku przez wydawcę) liternictwa tytułu.

Przemysław Kaniecki