Prace do noweli komiksowej ,,Złote pszczoły'' Moniki Powalisz i Zosi Dzierżawskiej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

,,Złote pszczoły’’ to nowela komiksowa opowiadająca o Icie Kalisz (1903–1994), córce cadyka otwockiego Mendla Kalisza (1860–1919). Scenarzystka, Monika Powalisz, zaadaptowała fragmenty jej wspomnień, wydanych po polsku w 2009 r. przez Gminę Wyznaniową Żydowską w Warszawie (,,Cadykowy dwór niegdyś w Polsce’’). Skupiła się na historii śmierci ojca, który miał u schyłku życia sen o końcu żydostwa, utożsamianego przez niego z chasydyzmem.
Późniejsze losy – decyzje – jego trzech córek potwierdziły tę symboliczną wizję. Ita zerwała z ortodoksyjnym żydostwem, co więcej: odeszła od męża, za którego wydał ją ojciec, i poświęciła pracy dla organizacji świeckiej (skądinąd bardzo ważnej dla historii Żydów: Hebrajskiego Stowarzyszenia Pomocy Imigrantom , zob. https://sztetl.org.pl/pl/slownik/hias). Jako działaczka syjonistyczna ostatecznie w 1933 r. wyjechała do Palestyny (syjonizm był ruchem dążącym do stworzenia na Bliskim Wschodzie siedziby narodowej). Przyszłość Ity skrótowo zasygnalizowana jest w ostatniej planszy noweli.
Komiks narysowała Zosia Dzierżawska. Monice Powalisz zaproponowała współpracę z nią Judyta Nekanda-Trepka, koordynująca projekt z ramienia Gminy Wyznaniowej; skądinąd przyszła autorka komiksów ,,A testa in giù’’ (2014) i ,,Eileen Gray. Dom pod słońcem’’ (2019; scen. Charlotte Malterre-Barthes) w ogóle zaczynała w tym okresie swoją karierę artystyczną, zmieniwszy podczas czteroletniego pobytu w Bolonii dotychczasowy zawód, tłumaczki. Jeszcze we Włoszech narysowała ,,Złote pszczoły’’. Tytuł noweli dał nazwę całemu tomowi komiksów o Żydach warszawskich według scenariuszy Moniki Powalisz, wydanemu przez Gminę Wyznaniową Żydowską w 2011 roku.
W kolekcji POLIN znajdują się nie tylko ostateczne wersje plansz Dzierżawskiej (w postaci rysunków konturowych – kolor naniesiony został już w programie komputerowym), ale również całość materiałów warsztatowych, począwszy od wydruku scenariusza z adnotacjami, przez robocze szkice, aż po liternictwo (w dwóch wersjach).


Przemysław Kaniecki