Odcisk tłoka pieczętnego

Od 2. połowy XIII do 1. połowy XV wieku herbem Koszalina była postać błogosławiącego biskupa w stroju pontyfikalnym, stojącego pod łukowatą bramą blankowanego muru miejskiego, z wieżą nakrytą stożkowym dachem. Na murze po obu stronach bramy umieszczono dwie tarcze. Zdaniem niemieckiego grafika i heraldyka Otto Huppa (1859–1949), na tarczach znajdowały się wizerunki wspiętych lwów, herbu rodu von Gleichen. Prawa miejskie nadał bowiem Koszalinowi w 1266 roku biskup kamieński Herman von Gleichen (zm. 1289). Jednak według odrysu tej pieczęci i jej opisu zamieszczonego w publikacji „Die Geschichte der Stadt Coeslin von ihrer Gründung bis auf gegenwärtige Zeit” (Historia miasta Koszalina od jego założenia do dzisiaj), autorstwa pomorskiego pisarza historycznego Johanna Ernsta Benno (1777–1848) z 1840 roku, tylko prawa tarcza (heraldycznie lewa) nosiła wyobrażenie lwa. Na drugiej przedstawiony został gryf, znak lokalnej dynastii. Tą wersję przyjmuje się oficjalnie. Opisywanej pieczęci używano jeszcze do ok. 1440 roku. Prawdopodobnie w połowie XV wieku herb Koszalina uległ zmianie. Znakiem miasta stała się głowa św. Jana leżąca na misie, której dodano oprawę heraldyczną, czyli tarczę oraz hełm z labrami i klejnotem pod postacią infuły biskupiej. Taki właśnie herb widnieje na lakowym odcisku pieczęci sekretnej Koszalina datowanej na 1. połowę XIX wieku. Motyw głowy św. Jana, patrona biskupstwa kamieńskiego, prawdopodobnie znajdował się początkowo jedynie właśnie na miejskiej pieczęci sekretnej. Stopniowo, ze względu na swoją prostotę, zyskiwał coraz większe znaczenie, a od połowy XV wieku został przyjęty jako herb główny, który przetrwał do 1938 roku.

Mieszko Pawłowski