Zapinka

Żelazna zapinka ma ważny dla określenia jej chronologii trójkątny kształt, z charakterystycznym „kolankowatym” zagięciem kabłąka, na którym znajduje się plastycznie zdobione żeberko. Fibule stały się powszechnym elementem stroju zarówno kobiecego, jak i męskiego w III–II wieku p.n.e., zastępując zwolna będące dotąd w użyciu szpile. Najstarsze formy zapinek mają prostą konstrukcję przypominającą dzisiejsze agrafki. Późniejsze formy są bardziej rozbudowane. Typologię wraz z chronologią wczesnych fibul opracował w 1919 roku polski archeolog Józef Kostrzewski. Do dzisiaj jest powszechnie używana w archeologii europejskiej. Zgodnie z jego ustaleniami prezentowany okaz odpowiada wariantowi „K” i tym samym może być datowany na II/I wiek p.n.e. Fibula jest częścią kolekcji przedmiotów zebranych z cmentarzyska w Parsęcku, pow. szczecinecki. Nie wiadomo jednak, czy była elementem wyposażenia grobu, czy znaleziono ją poza zespołem. Równie niejasne pozostają okoliczności odkrycia samego cmentarzyska w Parsęcku w 2. połowie XIX wieku. Badania wykopaliskowe stanowiska przeprowadził w 1870 roku miejscowy pastor Emil Kasiski, archeolog-amator i społeczny opiekun zabytków. Nie był to przypadek odosobniony. Osoby takie, najczęściej miejscowi nauczyciele, urzędnicy, duchowni a także wojskowi, tworzyły kolekcje zabytków i prowadziły własne badania terenowe, wyrównując niejako niedobory kadry naukowej na Pomorzu Zachodnim. Społecznicy działali w porozumieniu z instytucjami takimi jak muzea w Szczecinie czy Stargardzie. Pastor Kasiski prowadził wykopaliska zgodnie z obowiązującą wówczas metodyką, daleką jednakże od współczesnych standardów, dlatego nie ma informacji, które zabytki znaleziono w wyposażeniu poszczególnych grobów. Bardzo możliwe, że w Parsęcku odkryto dwa blisko siebie położone, odrębne cmentarzyska z grobami ciałopalnymi jamowymi i popielnicowymi, które należy łączyć z osadnictwem ludności kultury oksywskiej i datować na II–I wiek p.n.e.

Bartłomiej Rogalski