![MNS/M/857 oktant - Ujęcie z przodu; Oktant o hebanowym korpusie z listwami zewnętrznymi długości 25,3 cm tworzącymi z limbusem kształt trójkąta, wewnątrz którego elementy tworzące kształt litery T o wymiarach 11,2 x 12,4 cm. W półkolistą poprzeczkę T-kształtnego elementu o wymiarach 12,4 cm wstawiona kość z sygnaturą W. CAMPBELL & Co. Hamburg & London. Na szczycie półkolistej poprzeczki kościany ozdobny element toczony w kształcie niskiej, silnie profilowanej tralki. Limbus wycięty z obwodu koła wielkości 31 cm na wkładzie z kości wygrawerowana skala 0° - 100° z podziałką oznaczoną co 5°. Mosiężna alidada długości 29,4 cm w części przesuwanej po limbusie tworzy kształt zbliżony do kwadratu. Na wysokości skali ma wycięte otwory wysokości 0,6x0,8 cm przez które widać skalę z noniuszem 0 - 20° co 5°. Pod otworami śruba blokująca alidadę na limbusie i śrubowy mechanizm precyzyjnego przesuwana alidadą po skali limbusa. Duże lusterko o wymiarach 5x3,4 cm, ruszające się wraz z alidadą, na łączeniu ramion oktantu. Małe lusterko 1x (3 x 2,5 - stałe na poszerzonym okutym w mosiądz ramieniu listwy korpusu) umocowane na limbusie wraz z okrągłymi szkłami przyciemniającymi 3 szt. (oprawione w kwadratowe mosiężne ramki) szkło przyciemniane na obserwowany obiekt 2 szt. okrągłe w oprawie mosiężnej okrągłej; mechanizm śrubowy do regulacji LM. Brak przeziernika punktowego.](/brepo/panel_repo/2024/02/15/wmptsj/contain-360-1000-max-mns-m-857-diga6069-m.jpg)
Oktant
1816 — 1850
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Historia nawigacji
Wynaleziony przez Johna Hadleya (1682–1744), brytyjskiego matematyka i wynalazcę w 1731 r. sekstant do dziś zasadniczo nie zmienił swej konstrukcji. Ten nawigacyjny przyrząd o dość skomplikowanej budowie służy do mierzenia odległości kątowej pomiędzy dwoma widocznymi punktami. Jego podstawowe zadanie w astronawigacji to pomiar kąta pomiędzy obserwowanym ciałem niebieskim a horyzontem, który wraz z czasem pomiaru służy do wyznaczania linii pozycyjnych na mapach morskich i aeronautycznych. Sekstansu można użyć, by zmierzyć wysokość punktu orientacyjnego i na podstawie tej informacji określić własną odległość od niego. W pozycji horyzontalnej posłuży natomiast do określenia kątów między obiektami zlokalizowanymi na mapach a kombinacja kątów między przynajmniej trzema takimi punktami umożliwi ustalenie pozycji statku względem tych punktów.
Prezentowany sekstant, przekazany do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie przez Polskie Linie Oceaniczne, wyprodukowany został przez brytyjską firmę Kelvin & Hughes Ltd. założoną w 1947 r. Powstała poprzez fuzję firm z branży instrumentów naukowych i precyzyjnych: londyńskiej Henry Hughes & Son Ltd. i szkockiej Kelvin Bottomley & Baird Ltd. Jej korzenie sięgają więc do naukowych tradycji współzałożyciela Kelvin Bottomley & Baird, słynnego lorda Kelvina a właściwie Williama Thomsona (1824–1907), matematyka, fizyka, przyrodnika, odkrywcy zera bezwzględnego, autora wielu wynalazków i ulepszeń technicznych, w tym instrumentów wykorzystywanych na morzu. Z drugiej strony odwołuje się do zegarmistrzowskich tradycji rodziny Hughes, która od XVII w. zaopatrywała londyński rynek w sekstansy i chronometry. Choć 1966 r. firma została zlikwidowana, to nazwa Kelvin Hughes wykorzystywana była jako oddział Smiths Group plc. do momentu wykupienia marki przez międzynarodową korporację Hensoldt w 2017 r.
Leszek Kocela
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
sekstant
Technika
produkcja seryjna, odlew, montaż przemysłowy
Tworzywo / materiał
metal, tworzywo sztuczne, mosiądz, plastik, stal, szkło, lustro
Pochodzenie / sposób pozyskania
przekaz
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1816 — 1850
Muzeum Narodowe w Szczecinie
1983-02-28
Muzeum Narodowe w Szczecinie
około 1976
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Zamkowe w Malborku
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna