Siekiera krzemienna

Siekiera jest jednym z sześciu przedmiotów wchodzących w skład znaleziska gromadnego narzędzi krzemiennych, które trafiło do szczecińskich zbiorów muzealnych w 1969 roku dzięki pomocy listonosza z Nowego Warpna. Odkryto je przypadkowo podczas robót melioracyjnych prowadzonych w Warnołęce.

Depozyt zawiera narzędzia z wykonane z brył krzemienia wieku kredowego, o barwie szaro-białawej, których powierzchnie noszą ślady negatywów po odbiciach formujących kształt. Są przygotowane do przeszlifowania, wygładzenia i wypolerowania powierzchni. Wszystkie mają czworościenną formę i wąskie obuchy. Charakteryzują się natomiast odmiennością w ukształtowaniu ostrza, które w widoku od przodu jest proste lub łukowate. Prawdopodobnie te półwytwory o zbliżonych kształtach były przeznaczone do różnym prac – jedne służyły jako siekiery do rąbania i ociosywania, drugie jako ciosła do żłobienia i drążenia.

Rdzawa barwa powierzchni narzędzi z Warnołęki jest efektem spatynowania w trakcie depozycji w wilgotnym środowisku przez kilka tysięcy lat. Niekiedy taką patynę wiąże się z krzemieniem występującym w dużych konkrecjach w utworach kredowych na Rugii. Tamtejsze złoża były wykorzystywane na dużą skalę przez ludność kultury pucharów lejkowatych, a narzędzia wielościenne wykonane z surowca rugijskiego były dystrybułowane na duże odległości, także za Odrę, chociaż na Pomorzu Zachodnim, np. w rejonie kamieńsko-wolińskim występuje krzemień o podobnych cechach pochodzący z pokładów wieku kredowego.

Z Pomorza Zachodniego znanych jest kilka znalezisk gromadnych siekier krzemiennych. Wydaje się, że ich obecność, szczególnie zespołów z wyrobami bez śladów gładzenia, ma związek z dystrybucją przygotowanych form narzędzi z obszarów występowania surowca odpowiedniego do produkcji dużych wyrobów krzemiennych. W niektórych przypadkach depozyty miały intencjonalne układy, jak np. siekiery wbite w podłoże tworzące okrąg, co sugeruje związek z obrzędowością.

Krzysztof Kowalski