![E/9247/ML E/9247/ML - Rzeźba drewniana, pełna, polichromowana, przedstawiająca św. Jana Nepomucena. Zakomponowana frontalnie. Twarz owalna, płaska, lekko zwrócona w prawą stronę. Karnacja podkreślona białą farbą. Policzki czerwone. Oczy obwiedzione czarnym konturem. Brwi czarne, proste, nieregularne. Spod czarnego biretu widoczne brązowe włosy, ułożone w fantazyjne pukle. Wąsy sumiaste oraz mała bródka, czarne. Sutanna i komża ułożone w głębokie fałdy. Peleryna ciemnozielona podkreślona nieregularnymi żłobieniami. W zgiętej prawej ręce krucyfiks. Prawa noga lekko wysunięta do przodu, zgięta w kolanie. Stopy niewidoczne.
Konserwacja: 1985 r.](/brepo/panel_repo/2022/04/14/rr7dvc/contain-360-1000-max-e-9247-ml-001.jpg)
Święty Jan Nepomucen
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Sztuka Ludowa Lubelszczyzny (XVII – 1. połowa XX wieku)
Święci patroni w tradycyjnej religijności odgrywali znaczącą rolę. Przypisywano im, podobnie jak Jezusowi i Maryi (patrz: E/419/ML, E/6363/ML), moc pośrednictwa między człowiekiem a Bogiem. Proszono ich o pomoc w trudnych sprawach rodzinnych, w chorobie czy klęskach żywiołowych. Każdy był rozpoznawalny po rekwizytach – atrybutach, często związanych z życiem lub formą męczeństwa (patrz: E/6353/ML, E/9247/ML, E/16137/ML, E/16816/ML). Świętych znanych ludności było wielu. Przyczyniała się do tego popularność literatury hagiograficznej. Legendy osnute na wątkach z ich życia często niewiele miały wspólnego z pierwowzorami, a wyobraźnia ludowa chętnie tworzyła święte osoby nieistniejące w rejestrach kościelnych. Jednak św. Józef do nich nie należał.
Małżonek Marii z Nazaretu, tradycyjnie nazywany jej Oblubieńcem, i opiekun Świętej Rodziny, był znany powszechnie. Uznawano go za patrona małżeństw i rodzin, sierot oraz ludzi pracy, szczególnie cieśli, drwali, i rękodzielników. Przez przypuszczenie, że zakończył życie w obecności Chrystusa i Najświętszej Panny, jest uważany za patrona dobrej śmierci.
Ikonografia, także ludowa, zwykła przedstawiać św. Józefa jako starca. Pojawia się w przedstawieniach Świętej Rodziny z Maryją i Jezusem (patrz E/16049/ML), w scenach w szopce betlejemskiej i pokłonie Mędrców ze Wschodu czy ucieczki do Egiptu, w wizerunkach św. Anny Samotrzeciej (patrz: E/15669/ML) lub z Dzieciątkiem Jezus, które trzyma w ramionach, a w dłoni ma lilię (patrz: E/16844/ML). Jego atrybutami są też narzędzia ciesielskie: piła, siekiera, warsztat stolarski oraz bukłak na wodę, kij wędrowca, kwitnąca różdżka (Jessego), miska z kaszą, lampa, winorośl.
Do liturgii jego wspomnienie włączono w Jerozolimie w V wieku. Na Zachodzie przyjęło się w wieku VIII. W Polsce, szczególnie w Krakowie, święto 19 marca obchodzono już na przełomie XI i XII stulecia. Uroczystość, mimo iż przypadała w okresie Wielkiego Postu, była radosna, a obowiązek zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych był zniesiony. W ten jeden dzień przygotowań do Wielkanocy można było biesiadować i „nie trzymać postu”. Tak jest do dziś.
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
rzeźba
Technika
polichromia, rzeźbienie
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
1890 — 1910
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna