Widok z ogrodów loży na Szczecin

Grafiki z 1. połowy XIX wieku z widokami Szczecina odznaczały się dokładnością i dbałością o szczegóły. Ich autorzy zaczęli ponadto ukazywać fragmenty miasta wcześniej nie przedstawiane. Prace takie umieszczano w coraz popularniejszych publikacjach krajoznawczych i geograficznych, w których z początkiem lat czterdziestych XIX wieku zaczęły pojawiać się grafiki z pojedynczymi ujęciami panoramy miasta. Należał do nich staloryt wykonany około 1850 roku przez Henry’ego Winklesa (1800 lub 1801–1860) według rysunku Bernharda Petersa (1817–1866), przedstawiający widok Szczecina z ogrodów loży masońskiej. Winkles był angielskim ilustratorem architektury, stalorytnikiem i drukarzem. W 1824 roku założył w Karlsruhe pierwszą w Niemczech pracownię grawerowania stali. Przedstawiał zwłaszcza ilustracje kościołów Anglii i Walii. Peters był rysownikiem i pejzażystą z Meklemburgii, związanym z miastem Anklam, gdzie nauczał rysunku, między innymi słynnego Otto Lilienthala – późniejszego pioniera lotnictwa i szybownictwa. Malował pejzaże Meklemburgii, sceny alpejskie, a także widoki Szkocji. Dziś prace tego artysty są rzadko spotykane. Staloryt ukazuje ogród oraz belweder – budowlę na wzgórzu z tarasem, z którego roztaczał się widok na okolicę, należącą do słynnej szczecińskiej loży masońskiej Pod Trzema Cyrklami. Jej członkowie na początku XIX wieku nabyli część terenu przy dzisiejszym Teatrze Polskim (ul. Swarożyca) i wznieśli tu swą siedzibę. Otaczający ją teren przekształcili w park i miejsce wypoczynkowe, dostępne dla wszystkich szczecinian. Na grafice Winklesa i Petersa pojawił się także nowy, wcześniej nie ukazywany motyw – dymiące kominy rafinerii cukru na Łasztowni, znamionujące industrializację miasta.

Małgorzata Peszko