Tłok pieczętny

Szczecin należał do miast pomorskich, które n ajwcześniej otrzymały prawa miejskie i związane z tym przywileje. Przyjmuje się, że stało się to w 1243 roku, za panowania Barnima I (ok. 1210–1278). Od tej chwili miasto stało się podmiotem prawnym. Organ samorządowy, czyli rada miejska mogła w imieniu całej społeczności zawierać umowy i wystawiać dokumenty. Autentyczność tych aktów potwierdzano stosowną pieczęcią. Najwyższą rangę miała tzw. pieczęć główna, towarzysząca najważniejszym dokumentom, która powstała prawdopodobnie wraz z lokacją miasta. Jej tłok zachował się do dzisiaj. Przedstawia siedzącego na stolcu władcę z mieczem i berłem liliowatym w dłoniach, mającego po bokach tarcze herbowe z wyobrażeniem wspiętego gryfa. Jest to aluzja do osoby księcia Barnima. Wizerunek władcy otacza konstrukcja symbolizująca miasto z murami obronnymi oraz wieżami miejskich budowli. Intrygujące są zwłaszcza dachy w kształcie kopuł, obce średniowiecznej europejskiej architekturze. Budowle z takimi dachami mogą być natomiast odwołaniem do tradycji bizantyjskiej i bliskowschodniej i przedstawiać budynki świątynne. Kopulasta budowla z wieńcem kolumn była również symbolem Świątyni Salomona w Jerozolimie, głównego kościoła zakonu templariuszy. Umieszczano ją często jako główny motyw na pieczęciach wielkich mistrzów tego zakonu. Być może na pieczęci miejskiej Szczecina, podobnie jak na pieczęci osobistej Barnima I, pojawiły się echa sympatii władcy do zakonu templariuszy, któremu książę sprzyjał, nadając dochodowe dobra. Tłok pieczęci, który pierwotnie miał przylutowane ucho z otworem na przewleczenie sznura, wykonano niezwykle starannie w ciemnym brązie.

Mieszko Pawłowski