Naczelnik w lektyce

Rzeźbiona w brązowoszarym kamieniu scena przedstawiająca naczelnika niesionego przez czterech niewolników w lektyce.

Omawiana rzeźba ntadi związana jest z kultem przodków oraz kultem zmarłych, występującym w grupie etnicznej Bakongo. Nazwa mintadi w języku kikongo oznacza strażników, opiekunów. Figury mintadi znajdowano przede wszystkim na cmentarzach, na których chowano naczelników wysokiego stopnia. Występowały również w miejscach ogólnie czczonych, na przykład na ołtarzach rodzinnych. Te kamienne rzeźby to przede wszystkim symboliczne portrety sławiące władzę. Miały na celu zaprezentować trwałość panowania naczelników. Mintadi przede wszystkim prezentują władcę bądź niektórych dygnitarzy z jego otoczenia. Mfumu, władca, naczelnik, zazwyczaj ukazywany jest w pozie wyrażającej zadumę. Mfumu mpu, czyli lokalny naczelnik, w królestwie Kongo pełnił funkcje religijne oraz sądownicze. Związany ze światem przodków, podtrzymywał więź pomiędzy żyjącymi potomkami, a zmarłymi przodkami, którzy odgrywają ważną rolę w życiu tych pierwszych. Bakongo wierzą bowiem, że przodkowie mają wpływ na los żyjących ludzi oraz są odpowiedzialni za wszelki urodzaj. Postać władcy pogrążonego w zadumie nazywana jest również fumani – myśliciel. Oprócz „myślicieli”, wśród mintadi spotyka się także wizerunki kobiet z dziećmi oraz przedstawienia dostojników i notabli niższych stopni. Ci ostatni przedstawiani są zwykle w pozycji klęczącej, wyrażającej uległość i szacunek. Przedstawienia władców wyższego stopnia, tzw. „królewskie” mintadi zazwyczaj rozpoznać można po insygniach władzy, m.in. fajce, lasce, czapce i naszyjniku oraz ich majestatycznej postawie. Mimo, iż figury mintadi nie mają więcej niż 60 centymetrów wysokości, artysta zazwyczaj starał się uwidocznić monumentalność, mądrość i potęgę rzeźbionej postaci, władcę pełnego refleksji.

Katarzyna Findlik-Gawron