Czwórka w zaprzęgu

Piotr Michałowski to postać wyjątkowa, artysta zdolny i wykształcony. Za życia był znany przede wszystkim jako społecznik. Jako artystę przywoływano go w polskich czasopismach, ale naprawdę odkryty został dopiero po śmierci w 1894 roku przez Jana Bołoz-Antoniewicza i Jerzego Mycielskiego.

Twórczość Michałowskiego przechodziła stopniowe przemiany, które pozwalają na wyodrębnienie kilku okresów twórczych. Pierwszy rozpoczął się w latach młodzieńczych i trwał do wyjazdu do Paryża w 1832 roku. W latach 1832–1837 – w czasie studiowania we Francji i po powrocie do Krakowa – Michałowski kształtował własny styl. Za okres dojrzałej twórczości uważa się lata 1837–1848, kiedy przebywał w Krzysztoporzycach i Bolestraszycach. W ostatnich siedmiu latach życia wyraźnie widoczny jest spadek sił twórczych artysty.

Podczas pobytu w Krakowie po 1848 roku Michałowskiemu pozowali żołnierze. Dzięki pewnemu pułkownikowi, zachwyconemu studiami wykonanymi przez artystę, miał on możliwość korzystania z najbardziej odpowiednich modeli w postaci żołnierzy i koni. Poprzez obserwację anatomii oraz ruchów z powodzeniem tworzył obrazy batalistyczne i historyczne.

W prezentowanej akwareli, reprezentatywnej dla obfitej spuścizny twórczej malarza, Michałowski po mistrzowsku oddał ruch koni. „Piotr – jak zanotował jeden z jego paryskich znajomych pod datą 10 lipca 1833 roku – coraz świetniejszym cieszy się powodzeniem, cały Paryż lata za jego końmi: artyści, amatorowie, znawcy, nieznawcy, wszyscy chcą mieć konie Micalouskiego, jak go nazywają. Jednym słowem jest to człowiek nadzwyczajny: ma stado w głowie i jeszcze więcej, bo sprzedaje swe konie na wagę złota, czego by z żywymi końmi nie dokazał”.

Klara Sadkowska