Martwa natura - ptaki

Isaak van Kipshaven (1635–1670), będąc dojrzałym artystą, mistrzem malarskim, zamieszkał w Amsterdamie, gdzie pozostał do śmierci w 1670 roku.

To największe miasto i stolica Holandii w XVII wieku było jednym z głównych ośrodków malarskich martwych natur. Wielu artystów starało się tam właśnie znajdować klientów, a duża konkurencja spowodowała wąską specjalizację wśród malarzy. W poszukiwanych wówczas przedstawieniach liczył się iluzjonistyczny talent do ukazania rzeczywistego przedmiotu, nastrojowość kompozycji i ich ukryte znaczenia symboliczne. Specjalnością Kipshavena była właśnie martwa natura. Tworzył on kompozycje ukazujące lekkie przekąski z bogactwem barwnych przedmiotów luksusowych, jak też kryształowe kieliszki czy srebrne dekorowane półmiski z egzotycznymi owocami oraz trofea myśliwskie z bogactwem przedstawianych ptaków łownych. Kipshaven, jak wielu innych twórców 2. połowy XVII wieku, tworzył niewielkie obrazy przeznaczone do wnętrz mieszczańskich, których stanowiły ozdobę i bywały impulsem do dysput i przemyśleń. Holandia XVII wieku charakteryzowała się mnogością artystów i koneserów sztuki. Obecność trofeów myśliwskich wśród tematów prac malarza wskazuje na chęć dotarcia do elity społeczeństwa i przychylności nabywcy o wyrafinowanym guście.

Elegancja i wnikliwość przedstawień upolowanej zwierzyny wskazują na znajomość upodobań artystycznych osób aspirujących do wyższych sfer społecznych, oddających się z upodobaniem myślistwu, tradycyjnej rozrywce wysoko urodzonych. Lubelski obraz ukazuje właśnie ptaki, bąka, bażanta i inne drobne ptactwo o barwnym upierzeniu. Widać dążenie malarza do ukazania ich różnorodności. Niemal ornitologiczne skupienie na szczególe pozwala artyście przedstawić ptaki w możliwie najwierniejszy sposób. W centrum kompozycji rozłożone skrzydło bąka, ptaka brodzącego, jest ukazane z kroplami wody na krawędzi piór, jakby tuż po upolowaniu wyjęto go z wody. Kompozycja barwna i nastrojowa była dla XVII-wiecznych Holendrów zapowiedzią obfitego posiłku oraz utrwaloną ulotną chwilą triumfu i dumy myśliwego.

Magdalena Norkowska