Łazienka Żółta

Nazwy historyczne: garderoba „Garderobe du Prince” (ok. 1780 r.); „Gabinet” (1802 r.); „Przedpokoy” (1805 r.); „Garderoba” (II poł. XIX w.); garderoba z łazienką (1933 r.).
Nazwy inne: Łazienka Żółta, Łazienka Męska, Łazienka Apartamentu Męskiego,
Czas powstania: 1629 – 1642 (?); ok. 1780 r.  – „Garderobe du Prince”; pocz.  XIX w.  – częściowa zmiana funkcji; 2 ćw. XIX w.  – przywrócenie funkcji garderoby z przedpokojem i antresolą: lata 90 XIX w. – adaptacja wnętrza na łazienkę.
Architekci: n.n. (od 1629 do lat 90 XIX w.); Amand Luis Bauqué, Albert Pio (lata 90 XIX w. zmiana wystroju).
Artyści: n. n. (od 1629 do lat 90 XIX w.); Parmenter – firma Gramlick (urządzenia kąpielowe, lata 90 XIX w.).

Łazienka Żółta znajduje się w północnej amfiladzie pierwszego piętra zamku. W XVIII w. mieściły się tam prywatne apartamenty ówczesnych właścicieli – Izabeli z Czartoryskich i Stanisława Lubomirskiego, marszałka wielkiego koronnego na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Ok. 1780 r. pokój opisany jako „Garderobe du Prince” spełniał funkcję garderoby księcia Stanisława Lubomirskiego. Pomieszczenie posiadało dwa okna w ścianie północnej i troje drzwi, z których dwoje otwierało się na amfiladę, a trzecie prowadziły na Korytarz Północny („Coridor”). Garderobę ogrzewano umieszczonym w ścianie wschodniej kominkiem i piecem w ścianie zachodniej (z paleniskiem dostępnym z Korytarza Północnego). Podział wnętrza, naszkicowany ołówkiem na rzucie pierwszego piętra zamku z ok. 1780 r., przewidywał wydzielenie mniejszego pomieszczenia od strony Korytarza Północnego. Nie wiadomo, czy sugerowane wówczas zmiany zrealizowano.
Po śmierci Stanisława Lubomirskiego w 1783 r. jego apartament ulegał częściowym przeróbkom i adaptacjom. W 1802 r. „Garderobe du Prince” nazywany „Gabinetem” posiadał „Obicie papierowe Chińskie zielone w Osoby y kwiaty”. Wymieniona przy nim „garderóbka” świadczy o istnieniu wyodrębnionego pomieszczenia. W 1805 r. cześć apartamentu Stanisława Lubomirskiego zajmował L’Abbée Rufin – duchowny, zapewne jeden z emigrantów utrzymywanych przez Izabelę Lubomirską po rewolucji francuskiej. Dawna garderoba spełniała wówczas rolę przedpokoju. Pokój był wyposażony tak samo jak w 1802 r., między innymi w saskie drewniane  łóżko z  firankami i dwa lustra w ramach wyzłacanych (jedno z nich nad kominkiem).
Po śmierci Izabeli Lubomirskiej w 1816 r., gdy zamek łańcucki przeszedł na własność jej wnuka Alfreda I Potockiego, dawnej „Garderobe du Prince” przywrócono funkcję garderoby, w której „sufit w obłoki, a ściany w cegiełki malowane”. W pomieszczeniu stał piec murowany, zaś dębowa posadzka ułożona była „w cegiełkę”. Opis z połowy XIX w. potwierdza podział wnętrza (z wydzielonym zapleczem), nad którym nadbudowano antresolę „Na prawej stronie drzwi kryte pojedyncze prowadzą do przedpokoju; z tamtąd na lewo drzwiczki do ustronia; na prawej stronie zaś schodki na górkę”.
Po śmierci Alfreda I w 1862 r., jego syn i następca ordynacji Alfred II Potocki zamieszkawszy w dawnym apartamencie Stanisława Lubomirskiego zajął także należącą doń „Garderobę”.
Po śmierci Alfreda II w 1889 r., w trakcie przebudowy zamku, prowadzonej w latach 1889 – 1912 według projektów Amanda Luisa Bauqué i Alberta Pio, dawne apartamenty ostatnich Lubomirskich urządzano dla Elżbiety i Romana Potockich. Garderobę Apartamentu Męskiego przerobiono w latach 1890 – 1895 na łazienkę z garderobą dla Romana Potockiego. Przepierzony i obniżony do połowy wysokości (z antresolą „na górce”) pokój wyposażono w wodociąg i kanalizację angielskiej firmy Gramlick. Urządzenia kąpielowe (klasycyzująca umywalnia z czarnym marmurowym blatem, bidet) zostały umieszczone przy ścianie wschodniej, a ceramiczna wanna we wnęce południowej. Od zachodu, przy ukośnym występie muru, zakomponowano neobarokowy kominek z białego marmuru z lustrem w nastawie. Ściany łazienki wyłożono częściowo żółtą glazurą i pomalowano w kolorze żółtym. Dlatego nazwano ją Łazienką Żółtą.
Przez zachodnie trójskrzydłowe lustrzane drzwi wnętrze łączy się z Ubieralnią Damską, a przez dwuskrzydłowe, częściowo przesłonięte nadbudowaną antresolą – z Sypialną Męską. Podobnie jak w XIX w., jednoskrzydłowe, częściowo przeszklone drzwi południowe umieszczone w przepierzeniu prowadzą na zaplecze, z którego zachowano komunikację na Korytarz Północny przez dwuskrzydłowe drzwi. Na zapleczu zachowały się schody prowadzące do nadbudowanej antresoli z garderobą.

Podstawowa bibliografia:
•    Kossakowska – Szanajca Zofia, Majewska – Maszkowska Bożena, Zamek w Łańcucie, Warszawa 1964.
•    Majewska - Maszkowska Bożena, Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej, Warszawa 1976.
•    Omilanowska Małgorzata, Jakub Sito, Łańcut i okolice, [w]: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1994.
•    Potocka Elżbieta, Łańcut - wspomnienia od roku 1885 do roku 1915, [Pamiętnik, maszynopis w zbiorach Muzeum-Zamek w Łańcucie].
•    Piotrowski Józef, Zamek w Łańcucie, Lwów 1933.

Opracowanie:
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967
Faustyna Bożętka