Władysław Łokietek - świta Michała Sołtyka

Medal na cześć Władysława Łokietka (1306–1333) jest elementem serii medalierskiej z lat około 1790–1800, powstałej z inicjatywy dziekana katedry krakowskiej, pisarza i kolekcjonera Michała Sołtyka (†1815). Składa się z piętnastu medali, na których sportretowano także księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego (1243–1279), Kazimierza Wielkiego (1333–1370), Władysława Jagiełłę (1386–1434), Kazimierza Jagiellończyka (1447–1492), Zygmunta I Starego (1506–1548), Zygmunta II Augusta (1548–1572), Stefana Batorego (1576–1586) i Zygmunta III Wazę (1587–1632) oraz wybitnych wodzów: Jana Tarnowskiego (†1561), Jana Zamoyskiego (†1605), Stanisława Żółkiewskiego (†1620), Jana Karola Chodkiewicza (†1621), Stefana Czarnieckiego (†1665) i biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka (†1788) – stryja Michała. Prace te wpisują się w panującą wówczas w Europie modę na tworzenie serii medali o tematyce historycznej. Uległ jej także Stanisław August Poniatowski (1764–1795), zlecając u progu lat 90. nadwornemu medalierowi Janowi Filipowi Holzhaeusserowi (†1792) przygotowanie pierwszego medalierskiego pocztu władców Polski, tak zwanej Świty królewskiej.

Rysunkowe projekty medali do Świty Michała Sołtyka przygotował malarz krakowski Michał Stachowicz. Stemple prac z przedstawieniem władców wykonał, najprawdopodobniej związany z Krakowem, żydowski grawer Szachna Aszer. Jego medale mają uproszczony rysunek postaci, niedopracowane liternictwo i są pozbawione walorów artystycznych. Znacznie lepiej pod tym względem prezentują się pozostałe medale serii, wykonane ręką wiedeńskiego artysty Józefa Mikołaja Langa (†1835). Seria została wybita w mennicy wiedeńskiej.

Na medalu, obok przedstawienia króla okolonego łacińską tytulaturą, w tłumaczeniu: „Władysław Łokietek z Bożej łaski król Polski, książę pruski, mazowiecki itd.”, zwraca uwagę inskrypcja na odwrocie, w tłumaczeniu: „Ojczyźnie i tronowi przywrócony, panował chwalebnie, ojciec Kazimierza Wielkiego, zmarł w 1333”. Z kolei skrót: „S.M.S.” – w rozwinięciu: Sumptu Michaelis Sołtyk – mówi, że powstanie pracy sfinansował Michał Sołtyk.

Nasz egzemplarz jest kopią wykonaną w technice odlewu, najprawdopodobniej w XIX wieku. Został zakupiony do zbioru w 1965 roku wraz z kolekcją Bolesława Minki.

Tomasz Markiewicz