Kazimierz nad Wisłą

Konstanty Kietlicz-Rayski (1868–1924) studiował w Warszawie, w Klasie Rysunkowej Wojciecha Gersona, a następnie w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, w pracowni Jana Matejki i Leona Wyczółkowskiego. W pierwszych dziesięcioleciach XX wieku należał do najbardziej aktywnych animatorów lubelskiego życia artystycznego. Był malarzem i etnografem – autorem licznych studiów typów ludowych Lubelszczyzny i Podhala, zajmował się działalnością publicystyczną, amatorsko grywał w teatrze. Twórczość Kietlicza zdominowały głównie akwarelowe i lawowane tuszem portrety oraz nastrojowe pejzaże i widoki malowniczych zakątków Lublina, z którym artysta po 1904 roku związał swoje życie. Kietlicz należał do orędowników sztuki zrozumiałej dla odbiorcy, wskazywał na konieczność upowszechniania jej w szerokich kręgach społecznych, postulując „urządzanie wystaw na placach publicznych bezpłatnie” („Kurier Lubelski” 1907, nr 144, s. 3). Swoje idee wcielił w życie, malując widok Kazimierza nad Wisłą w sieni lubelskiego Oddziału Warszawskiego Banku Handlowego przy ulicy Kapucyńskiej 3. Być może inicjatorem powstania malowidła i jego fundatorem był rozmiłowany w sztukach pięknych dyrektor banku i inicjator powstania lubelskiego muzeum Tadeusz Szymon Piotrowski. Kietlicz objął posadę nauczyciela w założonej przez Piotrowskiego Szkole Handlowej, udzielał również lekcji rysunku jego córce, Teresie, którą później poślubił. Zachowane jedynie w formie akwarelowego szkicu malowidło przedstawia panoramiczny widok okolic Kazimierza Dolnego nad Wisłą – miasteczka, które przez lata przyciągało licznych artystów zachwyconych urodą tutejszych plenerów. Kietlicz zawarł w nim widoczny w oddali, ponad zakolem Wisły, widok zamku w Janowcu oraz ukazane w bliższej perspektywie ruiny zamku w Kazimierzu, które charakteryzuje syntetyczne ujęcie i swoboda malarskiego gestu. Dekoracyjny linearyzm konarów i sposób ujęcia koron sosen przywodzi na myśl rozwiązania, którymi posługiwał się mistrz Kietlicza – Wyczółkowski. Dzięki zastosowaniu wieloplanowej kompozycji artysta oddał głębię i rozległość pejzażu. Ozdobne, „arkadowe” passe-partout nawiązuje być może do architektonicznych podziałów miejsca, dla którego został przeznaczony widok.

Anna Hałata