Ubieralnia Damska (Garderoba)
„Garderobe de la Princesse”, „Garderoba”, „Pokój ubieralny”, garderoba z łazienką, Ubieralnia
Muzeum – Zamek w Łańcucie
Jest częścią kolekcji: Wnętrza
Nazwy historyczne: garderoba „Garderobe du Prince” (ok. 1780 r.); „Gabinet” (1802 r.); „Przedpokoy” (1805 r.); „Garderoba” (II poł. XIX w.); garderoba z łazienką (1933 r.).
Nazwy inne: Łazienka Żółta, Łazienka Męska, Łazienka Apartamentu Męskiego,
Czas powstania: 1629 – 1642 (?); ok. 1780 r. – „Garderobe du Prince”; pocz. XIX w. – częściowa zmiana funkcji; 2 ćw. XIX w. – przywrócenie funkcji garderoby z przedpokojem i antresolą: lata 90 XIX w. – adaptacja wnętrza na łazienkę.
Architekci: n.n. (od 1629 do lat 90 XIX w.); Amand Luis Bauqué, Albert Pio (lata 90 XIX w. zmiana wystroju).
Artyści: n. n. (od 1629 do lat 90 XIX w.); Parmenter – firma Gramlick (urządzenia kąpielowe, lata 90 XIX w.).
Łazienka Żółta znajduje się w północnej amfiladzie pierwszego piętra zamku. W XVIII w. mieściły się tam prywatne apartamenty ówczesnych właścicieli – Izabeli z Czartoryskich i Stanisława Lubomirskiego, marszałka wielkiego koronnego na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Ok. 1780 r. pokój opisany jako „Garderobe du Prince” spełniał funkcję garderoby księcia Stanisława Lubomirskiego. Pomieszczenie posiadało dwa okna w ścianie północnej i troje drzwi, z których dwoje otwierało się na amfiladę, a trzecie prowadziły na Korytarz Północny („Coridor”). Garderobę ogrzewano umieszczonym w ścianie wschodniej kominkiem i piecem w ścianie zachodniej (z paleniskiem dostępnym z Korytarza Północnego). Podział wnętrza, naszkicowany ołówkiem na rzucie pierwszego piętra zamku z ok. 1780 r., przewidywał wydzielenie mniejszego pomieszczenia od strony Korytarza Północnego. Nie wiadomo, czy sugerowane wówczas zmiany zrealizowano.
Po śmierci Stanisława Lubomirskiego w 1783 r. jego apartament ulegał częściowym przeróbkom i adaptacjom. W 1802 r. „Garderobe du Prince” nazywany „Gabinetem” posiadał „Obicie papierowe Chińskie zielone w Osoby y kwiaty”. Wymieniona przy nim „garderóbka” świadczy o istnieniu wyodrębnionego pomieszczenia. W 1805 r. cześć apartamentu Stanisława Lubomirskiego zajmował L’Abbée Rufin – duchowny, zapewne jeden z emigrantów utrzymywanych przez Izabelę Lubomirską po rewolucji francuskiej. Dawna garderoba spełniała wówczas rolę przedpokoju. Pokój był wyposażony tak samo jak w 1802 r., między innymi w saskie drewniane łóżko z firankami i dwa lustra w ramach wyzłacanych (jedno z nich nad kominkiem).
Po śmierci Izabeli Lubomirskiej w 1816 r., gdy zamek łańcucki przeszedł na własność jej wnuka Alfreda I Potockiego, dawnej „Garderobe du Prince” przywrócono funkcję garderoby, w której „sufit w obłoki, a ściany w cegiełki malowane”. W pomieszczeniu stał piec murowany, zaś dębowa posadzka ułożona była „w cegiełkę”. Opis z połowy XIX w. potwierdza podział wnętrza (z wydzielonym zapleczem), nad którym nadbudowano antresolę „Na prawej stronie drzwi kryte pojedyncze prowadzą do przedpokoju; z tamtąd na lewo drzwiczki do ustronia; na prawej stronie zaś schodki na górkę”.
Po śmierci Alfreda I w 1862 r., jego syn i następca ordynacji Alfred II Potocki zamieszkawszy w dawnym apartamencie Stanisława Lubomirskiego zajął także należącą doń „Garderobę”.
Po śmierci Alfreda II w 1889 r., w trakcie przebudowy zamku, prowadzonej w latach 1889 – 1912 według projektów Amanda Luisa Bauqué i Alberta Pio, dawne apartamenty ostatnich Lubomirskich urządzano dla Elżbiety i Romana Potockich. Garderobę Apartamentu Męskiego przerobiono w latach 1890 – 1895 na łazienkę z garderobą dla Romana Potockiego. Przepierzony i obniżony do połowy wysokości (z antresolą „na górce”) pokój wyposażono w wodociąg i kanalizację angielskiej firmy Gramlick. Urządzenia kąpielowe (klasycyzująca umywalnia z czarnym marmurowym blatem, bidet) zostały umieszczone przy ścianie wschodniej, a ceramiczna wanna we wnęce południowej. Od zachodu, przy ukośnym występie muru, zakomponowano neobarokowy kominek z białego marmuru z lustrem w nastawie. Ściany łazienki wyłożono częściowo żółtą glazurą i pomalowano w kolorze żółtym. Dlatego nazwano ją Łazienką Żółtą.
Przez zachodnie trójskrzydłowe lustrzane drzwi wnętrze łączy się z Ubieralnią Damską, a przez dwuskrzydłowe, częściowo przesłonięte nadbudowaną antresolą – z Sypialną Męską. Podobnie jak w XIX w., jednoskrzydłowe, częściowo przeszklone drzwi południowe umieszczone w przepierzeniu prowadzą na zaplecze, z którego zachowano komunikację na Korytarz Północny przez dwuskrzydłowe drzwi. Na zapleczu zachowały się schody prowadzące do nadbudowanej antresoli z garderobą.
Podstawowa bibliografia:
• Kossakowska – Szanajca Zofia, Majewska – Maszkowska Bożena, Zamek w Łańcucie, Warszawa 1964.
• Majewska - Maszkowska Bożena, Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej, Warszawa 1976.
• Omilanowska Małgorzata, Jakub Sito, Łańcut i okolice, [w]: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1994.
• Potocka Elżbieta, Łańcut - wspomnienia od roku 1885 do roku 1915, [Pamiętnik, maszynopis w zbiorach Muzeum-Zamek w Łańcucie].
• Piotrowski Józef, Zamek w Łańcucie, Lwów 1933.
Opracowanie:
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967
Faustyna Bożętka
Rodzaj obiektu
wnętrza
Właściciel
Muzeum - Zamek w Łańcucie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Muzeum – Zamek w Łańcucie
Muzeum – Zamek w Łańcucie
Muzeum – Zamek w Łańcucie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.