Narodzenie Bogurodzicy

Przepowiedziane w księgach Starego Testamentu narodzenie Bogurodzicy nie zostało odnotowane przez księgi Nowego Testamentu. Szczegóły życia Bogurodzicy pojawiły się w niekanonicznych pismach apokryficznych. Najstarszym z nich jest Protoewangelia Jakuba z II w. opisująca narodzenie i dzieciństwo Marii oraz narodzenie Jezusa do momentu ucieczki Świętej Rodziny do Egiptu. Rodzice Marii wywodzili się z kapłańskiego i królewskiego rodu jednak uważani byli za niepłodnych. Bóg wsłuchując się w ich modlitwy posłał anioła zwiastującego im potomka. Gdy Joachima i Anna spotkali się przy Złotej Bramie – podzielili się radosną wiadomością i w ciągu roku doczekali się narodzin córki, którą była Maria. Najstarsze wizerunki obrazujące narodziny Bogurodzicy pochodzą z VI w. Ich kompozycja z czasem została rozbudowana i wzbogacona o kolejne postacie i szczegóły. W ikonie Narodzenie Bogurodzicy leżącej lub siedzącej na łożu świętej Annie usługuje kilka służebnic, a jedna z nich trzyma spowite w powijaki Marię. Zazwyczaj w dolnej części obrazu przedstawiona jest kąpiel nowo narodzonej lub pokazane przygotowane do kąpieli naczynia, jak na prezentowanej ikonie. Znajdująca się na dalszym planie postać Joachima pojawia się na ikonach narodzenia Marii dopiero od XIV w. Święto Narodzenia Bogurodzicy jest w kościołach prawosławnych jednym z dwunastu najważniejszych w roku liturgicznym, zostało wprowadzone w Bizancjum w VI w. za czasów cesarza Maurycjusza i jest obchodzone w kościołach prawosławnych 21 (8 września zgodnie z kalendarzem juliańskim). Od czasu rozwinięcia na terenach Rusi wielostrefowych przegród ołtarzowych obrazująca święto ikona umieszczana jest w rzędzie świątecznym ikonostasu. W kościele katolickim święto Narodzenia Bogurodzicy zostało ustanowione w XIII w.
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967