Nobel, naśladownictwo

Monety złote lub srebrne, których wartość opierała się na wartości kruszcu mogły obiegać nawet poza granicami własnego kraju. Monety cieszące się szczególnym uznaniem często były kopiowane w krajach sąsiednich. Taki pieniądz, o identycznym ciężarze i próbie co oryginał nie jest fałszerstwem, a naśladownictwem, dość częstym w europejskim mennictwie. Jednym z bardziej znanych były kopie złotych angielskich rosenobli, które wprowadził w 1464 roku Edward IV z Yorku (1442–1483). Moneta nazwę swoją zawdzięczała herbowi Yorków – Białej Róży, widocznej na burcie okrętu przedstawionego na awersie monety. Powstanie rosenobla wiązało się ze wzrostem cen złota w Europie, które było cenniejsze na kontynencie niż w Anglii. W efekcie angielskie złote noble były eksportowane z zyskiem na kontynent, co powodowało niedobór złota w kraju. Wprowadzenie droższego rosenobla miało powstrzymać ten proceder. W Anglii moneta nie była popularna i wycofano ją po 1470 roku. Utrzymała się jednak w Niderlandach, gdzie została wprowadzona w 1579 roku przez Filipa II Habsburga (1527–1598). Rosenobel był tam szczególnie ceniony jako moneta handlowa i doczekał się licznych naśladownictw, które różnią się od oryginałów treścią napisów oraz detalami stempli, takimi jak herby holenderskich miast na sztandarze okrętu i tarczy trzymanej przez władcę oraz znakami menniczymi. Prezentowany okaz został wybity w mieście Gorinchem. Jest niemal identyczny jak monety Edwarda IV. Ma nie tylko prawidłową tytulaturę władcy Anglii, ale także łaciński napis na rewersie: Ale Jezus, przechodząc między nimi, poszedł swoją drogą (Łukasz 4:30). Okręt i tekst z Ewangelii upamiętniają zwycięstwo Edwarda III Plantageneta (1312–1377) nad Francuzami w bitwie pod Sluys w 1340 roku. Rosenobel jest przykładem dużej złotej monety późnośredniowiecznej.

Mieszko Pawłowski