![MPOLIN-A48.1.2 Fotografia osiemnastu dziewcząt, ubranych elegancko - w białe koszule i kostiumy czy sukienki wyjściowe - w trzech rzędach (w najniższym siedzą i klęczą); jak możemy się domyślać (stąd, że nazwiska powtarzają się we wpisach pamiętnikowych Mani Żelaznej z archiwaliów przekazanych do Korczakianum), są to wychowanki internatu: Głównego Domu Schronienia w Warszawie przy ul. Wolskiej 18. Wśród nich Mania Żelazna, najbardziej po prawej u góry, oznaczona strzałką po prawej. W górnej części widoczne atelierowe tło - być może przedstawienie wnętrza pałacu (?). Fotografia z białym wąskim marginesem wzdłuż prostych krawędzi. W prawym dolnym rogu rewersu zamazanie nieznanej inskrypcji napisanej czarnym piórem - zamazanie niebieskim długopisem.](/brepo/panel_repo/2023/03/17/0rxtvx/contain-360-1000-max-mpolin-a48-1-2-001.jpg)
Fotografia osiemnastu wychowanek Głównego Domu Schronienia w Warszawie
1927-02-16
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Jest częścią kolekcji: Pamiątki rodziny Kramsztyków, Roman Kramsztyk w historii rodzinnej
Roman Kramsztyk portretował swą kuzynkę Joasię, córkę Andrzeja i Ireny z Silbermintzów Kramsztyków, co najmniej dwukrotnie. Raz jako kilkuletnie dziecko (por. MPOLIN-M165), drugi raz w połowie lat 30. XX wieku. Według relacji Joanny „artysta bardzo nie lubił rodzinnego nagabywania z prośbą o portrety i długo trzeba było na nie czekać, gdyż rodzina unikała płacenia” (R. Piątkowska, „Między «Ziemiańską» a Montparnassem. Roman Kramsztyk”, Warszawa 2004, s. 239). Mimo tej niechęci w dorobku malarza pozostało wiele portretów członków rodziny, a delikatny, pełen dziewczęcego uroku portret Joasi ma w sobie najważniejsze cechy twórczości wielkiego malarza: wyczucie koloru, ekspresję, zmysł obserwacji i poczucie humoru.
Malarz nie mógł przypuszczać, że za kilka lat Joanna z Kramsztyków Prochaska (1926–2011) odegra ważną rolę w przeżyciu ukrywającej się pod Warszawą rodziny. W obliczu zagrożenia w czasie niemieckiej okupacji stała się jedyną łączniczką ze światem swoich ukrywających się rodziców i babci Felicji z Mutermilchów Kramsztykowej. Przez całą wojnę zawsze nosiła przy sobie, jak tarczę, książeczkę do nabożeństwa i obrazek z wizerunkiem św. Teresy (które także zostały przekazane do zbiorów Muzeum POLIN, zob. MPOLIN-A9.3.1).
Dar Krzysztofa i Janusza Prochasków.
Renata Piątkowska
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 68.2 cm, szerokość: 62.5 cm
Rodzaj obiektu
obraz
Technika
olej
Tworzywo / materiał
farba olejna, płótno
Pochodzenie / sposób pozyskania
darowizna
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1927-02-16
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
1930-03-17
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
1926 — 1927
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna