Kałamarz

Kałamarz

Kałamarz posiada kształt otwieranej kuli umieszczonej na płaskiej podstawie. Kula, która posiada mechanizm otwierania, stanowi pojemnik na atrament, a jej zewnętrzna część dekorowana jest w motywy, które przypominają kontury kontynentów. Pomiędzy nimi biegnie wstęga z napisem objaśniającym historyczny moment oraz kontekst powstania tego wyrobu rzemiosła: EXHIBITION OF INDUSTRY OF ALL NATIONS IN LONDON 1851. Podstawa, na której umieszczona jest kula ma kształt koła, podzielonego na dziewięć pół, oddzielonych pseudo-gotyckim żebrowaniem. W polach znalazły się reliefowe przedstawienia postaci ukazanych przy różnych pracach, które reprezentują różne zawody. Kompozycję pól i figur uzupełniają trzy kaduceusze, a także, umieszczone u góry, herby Anglii, Szkocji oraz Irlandii. Pomiędzy herbami biegnie napis w czcionce przypominającej pismo gotyckie: MANUFACTURES, COMMERS, RAW MATERIALS. Przy zewnętrznej krawędzi podstawy przebiega przez cały obwód przeplatana wstęga, na której umieszczone zostały nazwiska odkrywców, malarzy, sławnych rzemieślników, m.in.: Newton, Raphael, Wedgwood. Na samym rancie podstawy wygrawerowany został napis, który wskazuje wytwórcę: PUBLISHED AS ACT DIRECTS BY HENRY ELKINGTON FEB 20 1851.

W zbiorach Victoria & Albert Museum zachował się egzemplarz takiego samego kałamarza. W zamieszczonym przy obiekcie opisie podkreślona została symbolika kompozycji, w kontekście wydarzenia jakim była wystawa. Globus i zarysy kontynentów symbolizowały jej międzynarodowy charakter, a treść przedstawień wyrażała jej cel, którym była prezentacja osiągnięć współczesnego rzemiosła i związanych z tym nowych rozwiązań technologicznych, a także wzmocnienie międzynarodowej wymiany handlowej. Obiekt został prawdopodobnie kupiony do Wilanowa przez Augusta Potockiego, podczas wystawy światowej. W roku 1856 uwzględniony był na wystawie zorganizowanej przez Potockich w ich warszawskim pałacu. (J. Paprocka-Gajek, Wilanowska perspektywa warszawskiej „Wystawy starożytności” w pałacu Potockich w lecie 1856 roku, w: „Studia Wilanowskie”, 2019).

wystawa światowa, Londyn, przemysł, rzemiosło, August Potocki, muzeum wilanowskie, 1851, Victoria&Albert Museum