Talar

Mennictwo księcia Bogusława XIV (1620–1637) przyniosło wyraźny wzrost emisji monet srebrnych i złotych. Masowo bite talary skierowane były na utrzymanie wojsk cesarskich stacjonujących na Pomorzu Zachodnim podczas wojny trzydziestoletniej. Księstwo jako część Rzeszy, pomimo polityki neutralności, musiało zapłacić podatek wojenny (ponad 83 tys. talarów), a od 1627 roku zobowiązane było utrzymywać wojska okupacyjne. Talary pod względem ikonograficznym miały najczęściej jednorodną formę – popiersie lub półpostać władcy i herb Pomorza Zachodniego. Bito je w dwóch mennicach, w Szczecinie i Koszalinie, ale pewne rozróżnienie, skąd pochodzą poszczególne egzemplarze nie jest możliwe. Przyjmuje się, że w Koszalinie powstały talary zawierające w tytulaturze tytuł biskupa i wielkim herbie tarczę z krzyżem – symbol biskupstwa. W rzeczywistości jest dużo wyjątków, sprawę komplikuje również sygnatura szczecińskiego złotnika i rytownika Gottfrieda Tabberta widniejąca na monetach z obu mennic. W 1628 roku pojawił się bardzo ciekawy talar, podobny do cesarskiego typu „zbrojnego”, z półpostacią księcia w zbroi, wyposażonego w hełm, szarfę i pałkę dowódczą, tzw. regiment. Ten typ ujęcia uwypukla atrybuty suwerennego władcy zdolnego do obrony swoich poddanych. Równowagę pomiędzy militarną wymową obu stron zapewnia rewers talara – gryf w pozycji bojowej z mieczem i otwartą księgą (Biblią), który symbolizuje siłę wspartą wiarą w Boga. Początek emisji zbiegł się z bezskutecznymi staraniami księcia o doprowadzenie do pokoju pomiędzy Strzałowem (Stralsund), a oblegającymi go wojskami cesarskimi. Talary o tej treści bito w latach 1628–1631 i sądząc po liczbie znanych odmian stempli (w napisach, kształtach wyobrażeń, sygnaturach) emisje musiały być znaczące. Autorem tych monet był najpewniej Gottfried Tabbert, choć jego inicjały nie zawsze były na nich umieszczane. Na muzealnym egzemplarzu, poza zagadkowym znakiem w postaci skrzyżowanych haków, nie ma żadnej innej sygnatury. Nie udało się go wyjaśnić, chociaż pojawiają się sugestie, że w ten sposób oznaczano emisje przeznaczone na płatności wojenne (podatki, żołdy, okupy). Motyw ten widnieje na serii talarów (również szelągach podwójnych) z lat 1628–1630, po czym zanika. Wiadomo, że nie jest to znak mincmistrza, sugerowanego wcześniej Ulryka Bütkowa, ale nie można wykluczyć znakowania w ten sposób emisji bitych według obniżonych standardów na potrzeby wojenne.

Genowefa Horoszko