Archanioł Michał

Archanioł Michał należy do Zastępów Niebiańskich stworzonych przed powstaniem świata widzialnego, adorujących Majestat Boga i wyrażających Jego Chwałę, spełniających posługę posłańców i zwiastunów. W V/VI w. pisarz chrześcijański Pseudo-Dionizy Areopagita porządkując wiedzę na temat bezcielesnych osobowych istot podzielił je na triady zgrupowane w trzech hierarchiach. Najbliżej Boga umieścił Trony, Serafiny i Cheruby; w drugiej triadzie – Panowania, Moce i Potęgi; w najniższej – Zwierzchności, Archaniołów i Aniołów. Wśród dziewięciu chórów anielskich jedynie Archaniołowie posiadają przywilej wstępowania i zstępowania poprzez wszystkie stopnie hierarchii służąc jako Namiestnicy Boga i Strażnicy Jego Tronu. Ich obecność poświadczona została wielokrotnie w Biblii, gdzie wymieniani są imiennie. Dowódcą – Archistrategiem Zastępów Niebiańskich wyznaczony został Archanioł Michał, którego imię po hebrajsku znaczy „Któż jest jak Bóg”. Od czasu ukształtowania kultu w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, jego wizerunek pojawił się na wielu przedstawieniach Chrystusa i Bogurodzicy, ilustrujących Stary Testament, na ikonach Sądu Ostatecznego i wielu innych. Początkowo Archanioła Michała obrazowano w szatach książęcych, z czasem przydano mu wygląd zbrojnego dowódcy. W Nowym Testamencie jest on obrońcą nowego narodu wybranego – wyznawców Chrystusa. Na prezentowanej ikonie Archanioł Michał w zbroi, z twarzą jak słońce (czerwień), galopujący na koniu ognistej barwy, jest w imieniu Boga posłannikiem czasów ostatecznych – ogłasza Paruzję, czyli ponowne przyjście Chrystusa na Sąd i strąca szatana do piekieł. Jego wygląd i trzymane w rękach symboliczne przedmioty zwane atrybutami nawiązują do słów Księgi Apokalipsy, ale nie ilustrują jej dosłownie. Ikonografia tego przedstawienia ukształtowała się na Rusi w drugiej połowie XVI w. w oficjalnych kręgach prawosławia moskiewskiego, co opisano pod S.12810MŁ.
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967