Kałamarz z orłem

Kałamarz z brązu (odlew) pochodzi z XIX wieku, z kolekcji Potockich. Kałamarz na atrament, bardzo ozdobny, w kształcie kuli z nakrywą, wspartej na trzech nóżkach w formie stylizowanych szponów orła. Na stylizowanych szponach woluty z kwiatonami z których wyłaniają się trzy sylwetki uskrzydlonych kobiet, flankujących pojemnik na tusz. Brzusiec kałamarza bogato zdobiony ornamentem kwiatowo roślinnym. Pokrywa kałamarza w kształcie profilowanego stożka zwieńczonego sylwetką orła z rozpostartymi skrzydłami i głową skierowaną w bok. Cała powierzchnia pokrywy pokryta ornamentem z kwiatów i kobiecych masek. Z chwilą wprowadzenia do użytku pióra do pisania i atramentu (inkaustu) pojawiły się naczynia do ich przechowywania. Pojemnik na pióra miał często kształt płytkiej wanienki lub stojącego walca, co zabezpieczało przed zaplamieniem obrus, czy czyste karty papieru. Pojemnik na atrament miał przeważnie formę słoiczka z pokrywką, w przypadku przenoszenia na większe odległości pokrywka zabezpieczana była śrubką. Prócz tych dwóch elementów był stosowany jeszcze pojemnik (słoiczek), którego wieczko było mocowane na stałe, umieszczano w nim piasek do osuszania napisanego tekstu. Podobnie jak i inne elementy użytku codziennego kałamarze (komplety biurkowe) podlegały panującej modzie, zmieniały swój wygląd zgodnie z panującym stylem. Sam pojemnik na atrament był zawsze szklany, ale jego oprawa wykonywana była z różnych materiałów, często pozłacana i bogato dekorowana. W zbiorach naszego muzeum znajdują się pojedyncze kałamarze i całe komplety biurkowe w różnych stylach i wykonane z różnych materiałów. Omawiany kałamarz jest eksponowany w Sypialni Damskiej, wchodzącej w skład Apartamentu Damskiego na I piętrze zamku łańcuckiego.

Przemysław Kucia