Głowa pazia (dawniej: Głowa Murzyna)

Wykonany przez Giambattistę Tiepolo rysunek studyjny głowy młodzieńca o ciemnych puklach, dużych oczach, spoglądających niepewnie spod regularnych, łukowatych brwi i krótkim siodłowatym nosie, z miękką kryzą pod szyją, dawniej nosił tytuł Głowa Murzyna. Ten typ urody kilkakrotnie powtarzał się w kompozycjach członków rodziny Tiepolo. Maria Mrozińska, polska badaczka twórczości tych sławnych wenecjan, powiązała rysunek z głową św. Jana na obrazie Komunia św. Łucji w kościele Santi Apostoli w Wenecji, malowanym w latach 1740–1745. Angielski badacz twórczości Tiepolów, Georg Knox, badając zweryfikował tę hipotezę stwierdzając, że rysunek odpowiada przedstawieniu głowy pazia, który klęczy na schodach przed tronem cesarza Fryderyka Barbarossy i trzyma poduszkę z mitrą książęcą przeznaczoną dla biskupa Würzburga Harolda. Scena ta rozgrywa się na fresku Inwestytura biskupa Würzburga Harolda, czyli nadanie mu w lenno księstwa Frankonii przez cesarza Fryderyka Barbarossę na sejmie Rzeszy w Würzburgu w 1168 roku. Fresk namalowany został w 1751 roku w Sali Cesarskiej (Kaisersaal) w rezydencji biskupiej w Würzburgu. Pewne drobne różnice między freskiem i szkicem to jaśniejsze oświetlenie nosa pazia na malowidle i zmniejszenie jego oczu.

Studium wykonane zostało czarną i białą kredką na cienkim, niebieskim papierze weneckim. Bohater sceny – Herold (Harald) von Höchheim – pochodził ze szlachty frankońskiej. Był proboszczem Fundacji Haug i kościoła Św. Gumperta w Ansbach. W 1165 roku został biskupem Würzburga i funkcję tę pełnił do śmierci w 1171 roku. Latem 1168 roku, w okresie tak zwanej Złotej Wolności, cesarz Fryderyk Barbarossa nadał mu tytuł książęcy, a wraz z nim władzę duchowną poszerzył o władzę świecką. Tym samym Würzburg został podniesiony do rangi księstwa.

Ewa Gwiazdowska