Szerf

Jan Fryderyk (1542–1600) przywrócił w państwie pomorskim działalność menniczą po przerwie trwającej ponad pół wieku. Brak bazy kruszcowej i środków finansowych skłonił władcę do starania się o zgodę cesarza na wykorzystanie miedzi do produkcji monet. Dzięki uzyskanemu przywilejowi zapoczątkował w 1581 roku emisje miedzianych fenigów tzw. szerfów. Jan Fryderyk początkowo monety bił wraz z bratem Ernestem Ludwikiem, gdyż w księstwach pomorskich zgodnie z prawem monetarnym Rzeszy Niemieckiej, mogła działać tylko mennica w Szczecinie. Jednak od 1584 roku Ernest Ludwik rozpoczął własną, nielegalną działalność menniczą w Wolgast.

Zamieszczone na szerfach szczecińskiego księcia treści mają w całości świecki charakter. Na stronie głównej skrócona tytulatura Jana Fryderyka symbolizowała władcę, a gryf na odwrocie państwo. Matryce do emisji, z których pochodzi prezentowany egzemplarz, wykonał złotnik Gregor Westpfahl, zatrudniony w mennicy szczecińskiej na stanowisku mincmistrza. Mimo braku sygnatury, styl w rzeźbieniu gryfa czynił jego prace rozpoznawalnymi. Szerfy produkowane były przy użyciu prasy walcowej, dlatego dużo egzemplarzy posiada wady mennicze w postaci przesunięć liter i znaków.

Z szacunków wynika, że tylko mennicę szczecińską opuściło ok. 4 milionów szerfów, co znacznie przekroczyło ustalony przez cesarza limit 6000 guldenów w fenigach. Wprowadzenie szerfów do obiegu odbywało się pod przymusem, a wymiana części srebra i złota na miedź była obowiązkowa. Bicie monet miedzianych było wyrazem gospodarczej słabości kraju, spowodowało utratę zaufania do pieniądza i władzy książęcej.

Genowefa Horoszko