Przęślica
1890 — 1939
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Tkactwo ludowe
Wrzeciono to prosty, wykonany z drewna, przyrząd do ręcznego przędzenia, czyli skręcania włókien lnu, konopi czy wełny. Znane jest już od neolitu i nadal używa się go w różnych częściach świata. Wraz z upowszechnieniem się kołowrotków, podnoszących wydajność pracy, popularność stosowania wrzeciona tylko z kądzielą znacznie zmalała.
Wrzeciono kształtem przypomina iglicę. Na dolną jego część, w celu dociążenia i tym samym zwiększenia bezwładności, potrzebnej do utrzymania przyrządu w ruchu obrotowym, nasadzany jest krążek nazywany przęślikiem. Może być on wykonany z różnych materiałów – najczęściej gliny lub kamienia, ale też z ołowiu, brązu, drewna czy bursztynu. Bywają wrzeciona, które zamiast przęślika posiadają wytoczone w dolnej części zgrubienie. Przykładem wrzeciona tego rodzaju, jest prezentowany egzemplarz ze zbiorów etnograficznych Muzeum Narodowego w Szczecinie, którego część pracująca ma postać pierścienia przechodzącego w krótki szpic.
Na ogół wrzeciono używano z przęślicą, do której mocowana była kądziel, czyli pęk włókien. Prządka wyciągała włókna lewą ręką, zwilżała śliną i skręcała w palcach. Następnie zaczepiała je o wrzeciono, które puszczała prawą ręką w ruch. Z uprzędzonych nici tkano na krosnach tkaniny. Przędzenie za pomocą wrzeciona było zajęciem typowo kobiecym. Była to umiejętność powszechnie znana. Z uwagi na to, że sam proces był czasochłonny, poświęcano mu każdą wolną chwilę. Przędzenie wiązano z pracowitością i troskliwością, czyli cechami, jakie ceniono u dobrych gospodyń.
Nazwa wrzeciono odnosi się także do osi, na której obraca się szpula kołowrotka oraz do elementów maszyn przędzalniczych.
Agnieszka Słowińska
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 42.5 cm
Rodzaj obiektu
wrzeciono
Technika
toczenie (obróbka wiórowa), rycie
Tworzywo / materiał
drewno
Pochodzenie / sposób pozyskania
darowizna
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
nieznany
1890 — 1939
Muzeum Narodowe w Szczecinie
nieznany
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Altman, Halina
1945-04-15
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.