Amfora zdobiona

Zdobiona amfora gliniana pochodzi z grobowca megalitycznego odkrytego wiosną 1882 roku, na który natrafiono w trakcie prac polowych na pagórku w sąsiedztwie folwarku Liskowo (niem. Grünhof) wchodzącego w skład majątku w Rąbinie (niem. Gross Rambin) należącym do Ludwiga Roberta Tiedego.

Pod okiem właściciela dóbr otwarto kamienną konstrukcję komory grobowej. W jej wnętrzu znaleziono pięć szkieletów ludzkich oraz dary grobowe w postaci pięciu naczyń glinianych, dłuta krzemiennego, dwóch ozdób bursztynowych i czaszki dzika z kilkoma kręgami szyjnymi. Tiede, który zbierał starożytności odkrywane w okolicach Rąbina, umieścił szkielety i wyposażenie pochówków w swojej kolekcji przechowywanej w dworku w Rąbinie. Po jego śmierci żona zdecydowała się pochować szkielety wydobyte z grobowca, a zabytki w latach 1891–1892 rodzina zdeponowała w zbiorach muzealnych gromadzonych w Szczecinie.

Konstrukcja, sposób chowania zmarłych oraz zestaw towarzyszących im darów i obecność szczątków zwierzęcych, pozwalają łączyć grobowiec z Rąbina z ludnością kultury amfor kulistych, a jego użytkowanie datować ramowo pomiędzy schyłkiem IV a 1. połową III tysiąclecia BC. W zasięgu występowania inwentarzy kultury amfor kulistych mieszczą się tereny od północno-zachodnich Niemiec po zachód Ukrainy. Na tym obszarze wyróżnia się trzy ugrupowania regionalne. Ziemie zachodnio- i częściowo środkowopomorskie stanowią strefę pograniczną pomiędzy terytoriami zachodnim i centralnym (tzw. grupa polska). Znajduje to odzwierciedlenie w zdobieniu naczyń glinianych z grobowca w Rąbinie. Reprezentują one charakterystyczną dla kultury amfor kulistych formę dwuuchej amfory z cylindryczną szyjką i kulistym brzuścem, ale ich ornamentyka łączy cechy swoiste dla wskazanych grup regionalnych.

Krzysztof Kowalski