Zegar okrętowy

Prezentowany zegar wyprodukowany został przez niemieckie przedsiębiorstwo państwowe VEB Glashütter Uhrenbetriebe (GUB). Swoje początki firma wiąże z postacią Ferdinanda Adolpha Lange (1815–1875), który nie tylko założył w 1845 r. pierwszą manufakturę zegarów w Glashütte, ale także szkołę zegarmistrzowską, a wykształconych dzięki temu fachowców zachęcał do tworzenia własnych działalności, dzięki czemu, borykająca się wówczas z problemami ekonomicznymi miejscowość, jest do dziś znanym saksońskim ośrodkiem zegarmistrzowskim. Obecnie fabryka działa jako spółka pod nazwą Glashütter Uhrenbetrieb w ramach Swach Group SA, sprzedając swoje luksusowe wyroby marki Glashütte ORIGINAL. 

Zegary okrętowe, zwane także chronometrami, służyły do regulowania trybu życia na okręcie, ale przede wszystkim wykorzystywane były w nawigacji. Z tego powodu musiały być odporne na zmiany temperatury, a szczelna oprawa miała zabezpieczać przed wilgocią. Umieszczane były głównie w kabinie nawigacyjnej, na platformie lub później w kabinie manewrowej, w maszynowni i na pomostach. Obecnie zostały wyparte przez zegary elektroniczne oraz nawigację satelitarną.

Pierwszy zegar, którego błąd pomiarowy był mniejszy niż 2 minuty, co w nawigacji odpowiada połowie stopnia długości geograficznej, zbudował w 1759 r. John Harrison (1693–1776), cieśla i zegarmistrz-samouk. Jego chronometr H-4 ważył prawie półtora kilograma. Dzięki wahaniom chodu na poziomie sekundy miesięcznie pozwalał bardzo dokładnie określić na morzu długość geograficzną. Od listopada 1761 r. do stycznia 1762 r. wynalazek Harrisona brał udział w testach dokładności pomiaru na pokładzie żaglowca brytyjskiej marynarki HMS Deptford płynącym z Portsmouth do Kingston na Jamajce. Po 81 dniach pomiarów w różnych warunkach atmosferycznych wahania jego chodu wynosiły tylko 5 sekund.

Leszek Kocela