Ciosak rdzeniowy typu Lietzow

Duży ciosak rdzeniowy, w przekroju romboidalny, tzw. typu Lietzow, został odkryty podczas badań powierzchniowych geologa dr Müllera lub badań wykopaliskowych Adolfa Stubenraucha, przeprowadzonych w rejonie pomiędzy Chwarstnicą a Jeziorem Wełtyńskim, pow. gryfiński w sierpniu i październiku 1891 roku. W badaniach brał udział także dr Haas, a celem było przebadanie grobu megalitycznego oraz cmentarzyska popielnicowego znajdujących się nad Jeziorem Wełtyńskim. Zgodnie z zapisami archiwalnymi ciosak znaleziono wraz z licznymi odłupkami i wiórami charakterystycznymi dla wytwórczości krzemieniarskiej społeczności okresu protoneolitycznego. Z całego zbioru zachował się jedynie ciosak. Wykonano go z dużej bryły dobrej jakości krzemienia wydobytej z dna rzeki lub strumienia, o czym świadczy zdarta powierzchnia naturalna i ślady uderzeń o kamienie. Wykonanie narzędzia poprzedziło uformowanie dookolnej krawędzi bryły twardym tłukiem. Następnie odbito kilka serii odłupków w celu jej zmniejszenia i nadania odpowiedniego kształtu. Ostrze uformowano odbiciami po dwóch stronach poprzecznie względem dłuższej osi narzędzia. Ciosak ma liczne ślady uszkodzeń krawędzi, które powstały w trakcie użytkowania oraz napraw ostrza. Ciosak z Wełtynia/Chwarstnicy jest przykładem narzędzia protoneolitycznego (ok. 5400–4100 BC). Podobne narzędzia w ten sposób wykonane są powszechnie odkrywane na Rugii, na stanowiskach archeologicznych kultury Ertebølle. Przedmioty tego rodzaju najczęściej używane były do obróbki drewna, podobnie jak współczesne siekiery.

Michał Adamczyk