Owoce

Wojciech Weiss od 1890 roku brał udział w kursach rysunku odbywających się przy Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Zdecydował się studiować tam w latach 1892–1896. Po krótkiej fascynacji historyzmem Jana Matejki oraz pierwszych podróżach do stolic cesarstw austriacko-węgierskiego i niemieckiego został przyjęty do klasy mistrzowskiej modernisty Leona Wyczółkowskiego. Zaczerpnięta od Stanisława Przybyszewskiego katastroficzna wizja świata stała się wyróżnikiem dekadenckiego okresu Weissa. W latach 1900–1901 artysta dwukrotnie odwiedził Paryż, a pobyt we Włoszech w latach 1902–1903 przyczynił się do pożegnania ekspresjonistycznej stylistyki i przyswojenia freskowej palety dawnych mistrzów. W 1910 roku został profesorem krakowskiej akademii, której rektorem był następnie trzykrotnie (w latach 1918–1919, 1933–1934, 1935–1936). Zarówno powrót do murów szkoły w roli wykładowcy, jak i narastająca ogólnoeuropejska fala nowego klasycyzmu utwierdziły Weissa w osobistych poszukiwaniach. Świadomość nadejścia okresu pełnej dojrzałości uzewnętrzniła się w alegorycznej kompozycji Owoce. Muskularny, postimpresjonistycznie malowany akt męski zastąpił przywoływany wcześniej wizerunek chłopca i młodzieńca. Obraz, uhonorowany Nagrodą Polskiej Akademii Umiejętności im. Probusa Barczewskiego, wpisał się w tradycję arkadyjskiego motywu nagiego mężczyzny zrywającego owoce, reprezentowanego w nowszej historii sztuki freskiem Hansa von Marées’ego z gmachu neapolitańskiej Stacji Zoologicznej (1873). Haptyczność przedstawionego ciała zapowiadała praktyczne zainteresowanie rzeźbiarstwem, przypadające na lata 1915–1920 – „dopiero przez rzeźbę zdobywa malarz prawdziwe widzenie formy, rozszerza swoje malarskie problemy” (Szkicownik Wojciecha Weissa, opr. Aneri Irena Weissowa, Stanisław Weiss, Kraków 1976, s. 75).

Szymon Piotr Kubiak