Postać przodka

Dogonowie to lud żyjący w południowo centralnej części Republiki Mali. Ich struktura społeczna jest bardzo złożona. Jednym z ciekawszych podziałów obserwowanych w kraju Dogonów jest wyodrębnienie dwóch dychotomicznych grupy: inne puru i inne omo. Dotyczy to tylko obrzezanych mężczyzn będących rolnikami. Przynależność do jednej z tych grup nie jest przekazywana z ojca na syna tylko dziedziczona wraz z niani (duszą, wcieleniem). Podział na inne puru i inne omo ma wpływ na wiele aspektów życia społecznego i gospodarczego Dogonów. Obie grupy uzupełniają się i naprzemiennie wypełniają obowiązki wobec całej społeczności. Termin inne puru pochodzi od słowa puru oznaczającego coś nieczystego, niebezpiecznego, rozprężenie i nieporządek. Tym pojęciem określa się też krew menstruacyjną. Przeciwstawnym do puru jest określenie omo, czyli stan porządku, lekkości, doskonałości i równowagi sił duchowych. Inne puru tłumaczy się więc jako „nieczysty” bądź „nieżywy”, natomiast inne omo – „czysty” lub „żyjący”. Mężczyźni inne puru odprawiają rytuały związane ze śmiercią, zajmują się m.in. przygotowaniem zmarłych do pogrzebu, pochówkami, składaniem ofiar, budową domów odosobnienia dla kobiet w okresie menstruacji zwanych punulu. Spośród nich wybiera się Olubaru i przywódcę tajnego stowarzyszenia Awa. Inne omo z kolei nie mogą zajmować się żadnymi ceremoniami i czynnościami związanymi ze śmiercią, nawet polowaniem czy składaniem ofiar, wykonują za to szereg rytuałów zapewniających rozwój i płodność ziemi (i pośrednio ludzi) i tylko mężczyzna należący do tej grupy jest predystynowany do ubiegania się o stanowisko Hogona.

Ewa Prądzyńska