Amfora zdobiona

Zdobiona amfora gliniana pochodzi z wyposażenia grobu odkrytego wiosną 1882 roku. Natrafiono na niego w trakcie prac rolnych w pobliżu folwarku Liskowo (niem. Grünhof) należącego wówczas do majątku w Rąbinie (niem. Gross Rambin) w powiecie świdwińskim. Właściciel dóbr, Ludwig Robert Tiede nadzorował otwarcie grobowca, a znalezione w jego wnętrzu szkielety ludzkie i wyposażenie przewiózł do dworku, gdzie były przechowywane wraz z innymi zabytkami archeologicznymi zgromadzonymi przez niego w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX wieku z okolic Rąbina.
Zagłębiony w ziemię grobowiec był zbudowany z głazów. Ustawione pionowo kamienie przylegały do siebie tworząc ściany prostokątnej komory o wymiarach wnętrza około 2,5 na 1,25 m i wysokości przekraczającej metr. Skrzynia była nakryta masywnym głazem granitowym ułożonym płaską stroną ku dołowi. We wnętrzu znaleziono pięć szkieletów, z których trzy były umieszczone przy wąskiej ścianie, a dwa przy przylegających do niej częściach dłuższych boków komory. Dary grobowe znajdowały się po przeciwnej stronie. Wśród nich było pięć różnej wielkości amfor glinianych, dwie ozdoby bursztynowe, dłuto krzemienne oraz głowa dzika, z której zachowała się czaszka z kilkoma kręgami.
Forma grobowca, jak również jego wyposażenie pozwalają łączyć znalezisko z ludnością neolitycznej kultury amfor kulistych. Jego powstanie można datować między schyłkiem IV a 1. połową III tysiąclecia BC.
Wkrótce po śmierci Tiedego, jego żona nakazała pochować szkielety z grobowca w sąsiedztwie dworku, a w latach 1891 i 1892 rodzina zdeponowała zabytki w szczecińskiej kolekcji muzealnej. Wszystkie zachowane do naszych czasów przedmioty z wyposażenia pochówków – część naczyń glinianych i dłuto krzemienne – znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Krzysztof Kowalski