Armatka wiwatówka

Armatka wiwatówka należy w swej budowie i działaniu do broni miotających. Dawniej armata oznaczała zarówno artylerię, ale podobnie jak dzisiaj, pojedyncze działo. Broń służąca do miotania dużych, ciężkich pocisków była znana już w starożytności. Służyła do niszczenia umocnień stałych - na przykład murów miejskich, cytadel, a czasami wojsk przeciwnika. Artyleria w nowożytnym rozumieniu pojawiła się w Europie w XIV wieku, a przez zastosowanie czarnego prochu strzelniczego (mieszanka saletry, siarki i węgla drzewnego). Odgłos huku i dym oddziaływały silnie na sferę psychologiczną. Pierwszy raz w polu została zastosowana przez wojska angielskie w słynnej bitwie pod Crécy w 1346 roku. Wykorzystanie umiejętności ludwisarzy, postęp techniczny i nowe materiały doprowadziły do powstania dział. Nasz egzemplarz armatki nie jest bronią bojową. Podczas uroczystych biesiad i ceremonii służył do oddania strzału „na toast”, oczywiście nabitego małą ilością prochu i bez kuli. Łańcucka armatka wiwatówka służyła właśnie takim celom i jak każda armata / działo składa się z lufy i lawety. Lufa wykonana w XVIII wieku w Tule, gdzie z rozkazu Piotra I wybudowano pierwszą fabrykę broni w Rosji, składa się z trzech części. Przedniej – sztuki wylotowej, środkowej – sztuki czopowej i tylnej – sztuki dennej. Lufa ta osadzona jest na lawecie (brąz złocony), w której i łoże i koła są tak samo bogato zdobione, za wyjątkiem trzeciego, małego, umieszczonego w ogonie łoża.

Przemysław Kucia