Talar

Książę wołogoski Filip Juliusz bił monety od 1609 roku w mennicy założonej przez jego ojca Ernesta Ludwika na zamku we Franzburgu. W świetle prawa monetarnego Rzeszy działalność ta była nielegalna, a starania księcia o zalegalizowanie mennicy nie odniosły spodziewanego rezultatu. W mennicy franzburskiej oprócz drobnych niskowartościowych monet, które przyczyniły się do inflacji (okres Kipper und Wipper), bito również wysokie nominały ze srebra – talary, ich części i multiplikacje. Spadek wartości pieniądza sprawił, że zapotrzebowanie na grube monety znacznie wzrosło i coraz trudniej było utrzymać ich standard. Emisje talarów były realizowane w dwóch okresach: 1609–1611 i 1620–1623. W ich produkcję zaangażowanych było trzech mincmistrzów: Casper Rottermund w latach 1609–1615, Michał Martens w latach 1615–1622 i Hans Puls w latach 1622–1625. Stronę główną talarów zdobi popiersie księcia w zbroi z charakterystyczną dla epoki krezą, a na rewersie wielki herb dynastii Gryfitów. Tarcza herbowa otrzymała pełną oprawę heraldyczną w postaci hełmu, labrów, klejnotu i trzymaczy (dzicy mężowie z maczugami), a dziewięć pól powtarza się od 1583 roku, kiedy Jan Fryderyk wybił pierwsze talary. Zgodnie z heraldycznym kanonem w pierwszym rzędzie umieszczono tarcze z gryfem pomorskim, szczecińskim i kaszubskim, w środkowym rzędzie tarcze z gryfem wendyjskim, z lwem rugijskim na murze i rybogryfem uznamskim, w trzecim rzędzie tarcze z gryfem bardzkim, krzyżem choćkowskim z czterema różami i półgryfem wołogoskim na szachownicy. W otoku awersu, w skróconej tytulaturze widnieje imię księcia, jako pana całego Pomorza Zachodniego. Zgodnie z umową podziałową z 1532 roku władcy zobowiązali się prowadzić wspólną politykę zagraniczną i monetarną oraz używać tych samych tytułów, niezależnie od ziemi, którą władali. Na rewersie wokół wielkiego herbu Pomorza umieszczono sentencję biblijną, pojawiającą się również na innych gatunkach monet.

Genowefa Horoszko