Matka Boska

Lasy biłgorajskie, znajdujące się w południowej części Lubelszczyzny, w XVIII i XIX wieku były krainą artystów ludowych. Pozostały po nich rzeźbiarskie pamiątki – kapliczki, krzyże. Do dziś są wyrazem pobożności i swoistą formą modlitwy. Powstawały z fundacji poszczególnych ludzi, rodzin, grup zawodowych i społecznych, a często także z inicjatywy mieszkańców całych osad, wsi i miasteczek.

8 czerwca 1863 roku w zaborze rosyjskim generał-gubernator M. N. Murawjow wydał rozkaz zabraniający naprawiania starych krzyży i kapliczek oraz wznoszenia nowych poza murami kościołów czy cmentarzy. W tym czasie świątkarze stawiali kapliczki nocą, w miejscach ukrytych, wśród gęstych zarośli, przy drogach leśnych.

Kapliczki miały różne formy. Najczęściej były to: niewielkie budowle w formie wolno stojącego domku murowanego lub drewnianego, drewniane szafki mocowane na słupie czy kolumnie oraz wnęki wydrążone w pniu drzewa. Oprócz umieszczonych wewnątrz świątków często wycinano daty powstania kapliczki, początkowe słowa modlitwy, imiona i nazwiska fundatorów, ale nigdy nie podawano nazwiska wykonawcy. Byli nimi zazwyczaj uzdolnieni wiejscy stolarze lub cieśle, rzeźbiarze samoucy, którzy wykonywaniem kapliczek i świątków zajmowali się dorywczo, na zamówienie. Szczególną grupę stanowili wędrowni świątkarze – specjaliści. Wielu zapamiętanych z imienia i nazwiska tworzyło w powiecie biłgorajskim. Jednym z nich był Mikołaj Gomiela (1843–1908), szwagier syna Pawła Bienia, innego znanego świątkarza. Był indywidualistą, nie wzorował się na nikim, jego prace charakteryzowały się rytmicznym układem fałd sukien postaci.

Pozłacana rzeźba Matka Boska (tzw. Pozdrowienie Anielskie) pochodzi z kapliczki we wsi Szeliga, ufundowanej w 1908 roku przez wuja M. Gomieli, Adama Oleszczuka. Z dwoma innymi o większych rozmiarach przedstawieniami maryjnymi (wysokość około 60 cm) oraz rzeźbą Chrystusa frasobliwego (wysokość 59 cm) składała się na całość wyposażenia.